- کلینیک ایستا
- خدمات فیزیوتراپی، کاردرمانی و توانبخشی
- درمان ضایعه نخاعی
- کنترل ادرار و مدفوع در آسیب نخاعی
کاردرمانی کنترل ادرار و مدفوع در ضایعه نخاعی
آسیب نخاعی یکی از مشکلات جدی ارتباطی و عصبی است که میتواند به شدت بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. یکی از مشکلات رایج در افراد مبتلا به این بیماری، مشکلات کنترل ادرار و مدفوع در آسیب نخاعی و بی اختیاری ادرار است. این وضعیت میتواند منجر به مشکلاتی نظیر عفونتهای متعدد و عدم راحتی روزانه شخص گردد. در اینجا، به بررسی علل و نحوه کنترل ادرار و مدفوع در آسیب نخاعی و روشهای مورد استفاده در کلینیک ایستا میپردازیم.
علل آسیب نخاعی و تأثیرات آن بر کنترل ادرار و مدفوع
آسیب نخاعی میتواند به علت تصادفات رانندگی، سانحههای ورزشی، سقوط، ضربه به نخاع و یا بیماریهای نخاعی ایجاد شود. این آسیب معمولاً منجر به قطع یا کاهش تدریجی ارتباط بین مغز و نخاع فرد میشود. به همین دلیل، افراد مبتلا به آسیب نخاعی ممکن است کنترل کامل بر عملکرد ادراری و مدفوعی خود را از دست دهند.
با قطع یا کاهش ارتباط نخاع با عضلات کف لگن و مستقیمکننده مقعد، کنترل ارادی ادرار و مدفوع تحت تأثیر قرار میگیرد. این مشکل باعث عدم توانایی فرد در کنترل ادرار و مدفوع به صورت معمولی میشود و میتواند به وقوع ناخواسته ادرار و مدفوع در لباسهای شخص منجر شود.
مشکلات کنترل ادرار و مدفوع در آسیب نخاعی:
مشکلات مربوط به کنترل ادرار و مدفوع در آسیب نخاعی میتواند شامل عدم توانایی کنترل دقیق ادرار و مدفوع، نارسایی حس در ناحیههای تناسلی و مشکلات مرتبط با تخلیهی منظم آنها باشد. این مشکلات میتواند کیفیت زندگی افراد آسیبدیده را بسیارتحت تاثیر قرار دهد.
توانایی کنترل ادرار و مدفوع در آسیب نخاعی ممکن است بعد از دورهی توانبخشی بهبود یابد و افراد بتوانند به طور طبیعی کنترل خود را به دست آورند. اما در مواردی دیگر، ممکن است علائم برخی مشکلات مرتبط با کنترل ادرار و مدفوع باقی بماند و نیاز به روشهای کمکی مثل کاتترها و داروها داشته باشند.
میزان بهبود و توانایی کنترل ادرار و مدفوع در آسیب نخاعی، به عوامل مختلفی از جمله میزان و نوع آسیب نخاعی، محل آسیب، علت آسیب و وضعیت سلامتی عمومی آنها بستگی دارد. بنابراین، برای هر فرد ممکن است وضعیت و تواناییهای مختلفی مرتبط با کنترل ادرار و مدفوع ایجاد شود.
به همین دلیل، انتظار اینکه همهی افراد مبتلا به آسیب نخاعی بهبود کامل در کنترل ادرار و مدفوع داشته باشند، واقعبینانه نیست. مهم است که هر فرد به همراه پزشک معالج خود برنامههای توانبخشی مناسبی را پیگیری کند تا به بهترین شکل ممکن از زندگی خود لذت ببرد.
سایر خدمات توانبخشی بیماران ضایعه نخاعی کلینیک ایستا:
راهکارهای درمان کنترل ادرار و مدفوع در ضایعه نخاعی
لیست زیر، مجموعهای از راهکارها و روشهای درمانی کنترل ادرار و مدفوع برای بیماران درگیر آسیب نخاعی میباشد که در 11 مورد خلاصه شده است. این موارد عبارتند از:
- کاردرمانی (Occupational Therapy)
- فیزیوتراپی (Physical Therapy)
- تمرینات کگل
- آموزش تخلیه منظم
- استفاده از تجهیزات کمکی
- مداخلههای دارویی
- جراحی
- مدیریت زندگی روزمره
- تمرینات تنفسی
- مشاوره روانشناختی
- تغذیه مناسب
که در ادامه به تفصیل، راجع به هر مورد بیشتر توضیح میدهیم.
11 روش درمان کنترل ادرار و مدفوع در آسیب نخاعی:
راههای درمان کنترل ادرار و مدفوع در آسیب نخاعی ممکن است بسته به نوع و میزان آسیب نخاعی و محل آسیب دیدگی متفاوت باشد. در ادامه به برخی از این راههای درمانی اشاره میشود:
1.کاردرمانی (Occupational Therapy):
کاردرمانی به افراد کمک میکند تا مهارتهای روزمرهای را که به دلیل آسیب نخاعی کاهش یافته است، بهبود دهند.
در این بخش از توانبخشی، فعالیتها و تمرینات تعادلی و ثبات بخشی مختلفی برای بهبود توانایی کنترل ادرار و مدفوع در آسیب نخاعی مورد استفاده قرار میگیرد.
2. فیزیوتراپی (Physical Therapy):
فیزیوتراپی به ویژه بر روی قوام و انعطاف پذیری عضلات تمرکز دارد. تمرینات تقویتی و استرچینگ ماهیچهها و با استفاده از بیوفیدبک میتواند به بهبود کنترل عضلات ادراری و مدفوعی کمک کند و به میزان استقلال و آزادی افراد مبتلا کمک میکند.
3. تمرینات کگل:
تمرینات کگل شامل فشردن و آزاد سازی عضلات کف لگن هستند. انجام این تمرینات به صورت منظم و مرتب میتواند عضلات کف لگن را تقویت کند و به کنترل بهتر ادرار کمک کند.
4. آموزش تخلیه منظم:
آموزش تخلیه منظم برای کنترل ادرار و مدفوع در آسیب نخاعی شامل تعیین زمانهای منظم برای تخلیه، نحوه استفاده از کاتتر ادراری و روشهای دیگر مرتبط با تخلیه مدفوع میشود.
5. استفاده از تجهیزات کمکی:
استفاده از تجهیزات کمکی مانند کاتترها، کاتترهای دائمی، کاتترهای خارجی، کاتترهای تنظیمپذیر و دستگیرهها میتواند به بهبود کنترل ادرار و مدفوع کمک کند.
6.مداخلههای دارویی:
در برخی موارد، استفاده از داروها میتواند به کنترل بهتر ادرار و مدفوع کمک کند. برخی از داروها مانند آنتیکولینرژیکها و داروهای مرتبط با مدفوع، میتوانند بر تنظیم و کنترل این فرآیندها تأثیرگذار باشند.
7. جراحی:
در موارد شدید و پیچیده آسیب نخاعی، نیاز به مداخله جراحی ممکن است باشد. جراحی میتواند مسیر ادراری و مدفوعی را بهبود بخشد و به کنترل بهتر ادرار و مدفوع کمک کند.
8. مدیریت زندگی روزمره:
طراحی برنامههای منظم و سازماندهی زندگی روزمره میتواند به بهبود کنترل ادرار و مدفوع کمک کند. این برنامهها ممکن است شامل تغییرات در روال تخلیه، نوع غذاها و میزان آبنوشیدن باشد.
9. تمرینات تنفسی:
تمرینات تنفسی و آموزش نحوهی تنفس صحیح میتواند به کنترل بهتر عضلات در حین تنفس کمک کند و تاثیر مثبتی بر کنترل ادرار و مدفوع داشته باشد.
10. مشاوره روانشناختی:
برخی از افراد ممکن است با مشکلات روانی یا اضطراب مرتبط با کنترل ادرار و مدفوع دستوپنجه نرم کنند. مشاوره روانشناختی میتواند به مدیریت این احساسات کمک کند و به بهبود کنترل ادرار و مدفوع کمک کند.
11. تغذیه مناسب:
رژیم غذایی مناسب با توجه به نیازهای بدن و با رعایت مواردی مانند مصرف آب کافی، میتواند به بهبود عملکرد ادراری و مدفوعی کمک کند.
با توجه به میزان و نوع آسیب و وضعیت هر فرد، پزشک متخصص و تیم درمانگر توانبخشی برنامهی مناسبی را برای کنترل ادرار و مدفوع در آسیب نخاعی تعیین میکنند.
در نهایت، باید یادآور شویم که برای افراد مبتلا به آسیب نخاعی، کنترل ادرار و مدفوع ممکن است چالشها و مشکلاتی ایجاد کند. اما با تلاش، صبر، همکاری با تیم درمانی و بهرهگیری از راهکارهای مناسب، میتوان کیفیت زندگی را بهبود بخشید.
همچنین، ایجاد فضای محیطی حمایتکننده توسط خانواده و اطرافیان نیز در مسیر درمان و توانبخشی اهمیت دارد. با توجه به تمام این نکات، امیدواریم که همه افراد مبتلا به آسیب نخاعی بتوانند به بهترین حالت ممکن از زندگی خود بهرهمند شوند.
انواع کاتترهای دارای:
کاتترهای ادراری ابزارهایی هستند که برای کمک به کنترل ادرار و مدفوع در آسیب نخاعی و دیگر بیماری های به کار میروند. این کاتترها در انواع مختلفی طراحی شدهاند و بر اساس نوع و نیاز هر فرد، انتخاب میشوند.
به تعدادی از انواع کاتترهای ادراری و روش استفاده از آنها پرداخته شده است:
1. کاتتر ادراری دائمی (Foley catheter):
این نوع کاتترها برای مدت طولانی درون ادرار آویزان میمانند. برای استفاده از کاتتر ادراری دائمی، لازم است که ناحیه دستگاه تناسلی با آب و صابون شسته میشود و سپس کاتتر با محتویات محلول ضدعفونیکننده آماده میکنیم.
سپس به آرامی و با استفاده از ژل لوبریکانت، کاتتر را از مجرای ادرار دهی وارد دستگاه تناسلی میکنیم. پس از وارد شدن به دستگاه ادراری، بالن کاتتر پر میشود که باعث میشود کاتتر در محل خود ثابت بماند. انتهای دیگر کاتتر به کیسه ادراری متصل میشود که ادرار در آن جمع میگردد.
۲. کاتتر ادراری خارجی (Intermittent):
این نوع کاتترها برای تخلیه مکرر و یکبارهی ادرار به کار میروند و پس از هر بار استفاده دور انداخته میشوند. برای استفاده از کاتتر ادراری خارجی، ناحیه دستگاه تناسلی و کاتتر به دقت شسته و آماده میشود.
سپس کاتتر با استفاده از لوبریکانت به آرامی وارد ادراردهی میشود تا ادرار به بیرون جریان یابد. پس از تخلیه ادرار، کاتتر به دقت خارج میشود و پس از آن دور انداخته میشود.
۳. کاتتر ادراری تنظیمپذیر(Self-Catheterization):
این نوع کاتترها برای افرادی که توانایی خود مراقبتی دارند، مناسب هستند. این افراد میتوانند با استفاده از کاتترهای تنظیمپذیر به صورت خودکار ادرار را خارج کنند. استفاده از کاتتر تنظیمپذیر نیاز به آموزش و تمرین دارد تا انجام صحیح و بهداشتی این روش تضمین شود.
برای استفاده از هر نوع کاتتر ادراری در کنترل ادرار و مدفوع در آسیب نخاعی، تمیزی، بهداشت شخصی و رعایت اصول بهداشتی بسیار مهم است تا عفونتها و مشکلات احتمالی جلوگیری شود.
در نتیجه…
آسیب نخاعی میتواند بر کنترل ادرار و مدفوع تأثیر داشته باشد. در برخی موارد، افراد با آسیب نخاعی ممکن است دچار نقص کنترلی بر ادرار و مدفوع شوند، که به عنوان دیسفانکشن ادراری و دیسفانکشن رودهای شناخته میشود.
مدیریت کنترل ادرار و مدفوع در آسیب نخاعی به وسیله ترکیبی از تمرینات فیزیکی، مداخلات دارویی، تغییر رژیم غذایی، و استفاده از وسایل کمکی مثل کاتترهای ادراری و ظروف نخاعی ممکن است انجام شود.
مشاوره و همکاری با تیم پزشکی و توانبخشی متخصص ما در کلینیک توانبخشی ایستا میتواند به بهبودی، افزایش کیفیت زندگی و استقلال شما کمک کند.
برای دریافت مشاوره کاربردی کاردرمانی و توانبخشی ضایعه نخاعی، از تیم درمانگر و مشاورین کلینیک ایستا، در فضایی دوستانه و با حفظ حریم خصوصی، همین الان کلیک کنید.
سریع
راهکارهای درمانی برای کمک به بهبود کنترل ادرار و مدفوع شامل کاردرمانی، فیزیوتراپی، تمرینات کگل، جراحی، تمرینات تنفسی و تغذیهی مناسب است.
در حال حاضر سه نوع کاتتر ادراری داریم که شامل کاتتر اداری دائمی، خارجی تنظیم پذیر است.
تمرینات تنفسی با تقویت عضلات مربوط به تنفس به کنترل فشار داخلی دیافراگم و دیگر احشا بدن مثل رودهها و تنظیم فشار داخلی مجاری ادراری و مدفوع کمک میکند.
تمرینات کگل (Kegel exercises) یک نوع تمرینات برای عضلات و اعصاب داخلی و همچنین برای تقویت عضلات عصبی کنترل کننده ادرار و مدفوع هستند. این تمرینات به نام دکتر آرنولد کگل، یک پزشک و مهندس انگلیسی معرفی شدند و برای بهبود کنترل و عملکرد عضلات پرینه و عضلات داخلی لگن مفید هستند. این تمرینات به خصوص برای افرادی که با مشکلاتی مانند ناتوانی در کنترل ادرار، اختلالات نخاعی، تنشهای عضلات لگنی و مشکلات جنسی مواجه اند، مفید هستند.
در این جراحی برای افراد با مشکل کنترل ادرار و مدفوع در آسیب نخاعی پیشنهاد میشود در این روش یک استوما در ناحیهی شکم ایجاد می شود تا با لوله گذاری مدفوع بطور مستقیم از کولون بیرون بیایید و در یک کیسهی تخلیه قرار بگیرد.
این جراحی نیز یکی از انواع درمان برای کنترل ادرار و مدفوع در آسیب نخاعی است که در این روش حجم مثانه را افزایش میدهند تا با کاهش فشار داخلی، کنترل ادرار راحت تر شود.
یکی دیگر از انواع جراحی برای کنترل ادرار و مدفوع در آسیب نخاعی است که در این روش یک دستگاه کنترل ادرار مصنوعی درون بدن فرد قرار میدهند که به کنترل ادرار در مواقع مخصوص کمک میکند.