گفتاردرمانی کودکان
گفتاردرمانی کودکان چیست و چه کمکی به فرزندان شما میکند؟
یکی از شایعترین موارد؛ گفتاردرمانی کودکان است که خانوادهها برای درمان اختلالات گفتار و زبان کودکان به مراکز توانبخشی یا مراکز گفتاردرمانی کودکان مراجعه میکنند. تعداد بسیار زیادی از کودکان به اختلالات گفتار و زبان مبتلا میشوند، این مشکل میتواند مربوط به دوران نوزادی و اتفاقات بعد از تولد باشد. بهتر است که گفتاردرمانی کودکان در اوایل دوران رشد که کودک قادر به تلفظ کم و بیش کلمات است، شروع شود، چرا که با گذشت زمان و افزایش سن درمان و رفع مشکلات گفتاری کودکان سختتر میشود.

گفتاردرمانی کودکان، میتواند به فرزند شما برای توسعه مهارتهای گفتاری و زبانی کمک کند. گفتار و زبان علاوهبر هم پوشانیها و تداخلهایی که باهم دارند در برخی از جزئیات متفاوت هستند. علت اصلی اختلالات زبانی و گفتاری در مغز است، کودکانی که اختلالات ژنتیکی مانند انواع سندرومها و مشکلات متابولیکی دارند ممکن است به اختلالات گفتاری مبتلا شوند. البته کمکاری والدین در برقرای ارتباط با فرزندان، اتفاقات غیرقابل پیشبینی مثل تصادف، سقوط و حتی تنبیههای نادرستی که سبب ایجاد استرس و ترس در کودک شود، ممکن است به اختلالات گفتاری کودکان ختم شود.
چه موقع باید به مراکز گفتار درمانی مراجعه کنیم؟
مواقعی که باید به مراکز یا متخصص گفتار درمانی کودکان مراجعه کنید عبارت است از:
- کودکان مهارتهای گفتاری و زبانی را با سرعت خاص خود یاد میگیرند اما بهطور کلی فرزند شما باید اولین کلمه خود را حدودا در ۱ سالگی بیان کند و باید ۲۰ تا ۳۰ کلمه را در ۱۸ ماهگی بلد باشد. اگر کودک شما عقبتر از این اهداف است، ممکن است در توسعه مهارتهای زبانی_گفتاری خود اندکی کند باشد.
- فرزند شما نمیتواند به درستی بعضی از کلمات را تلفض کند.
- کودک شما در بلع دچار مشکل است.
- کودک کمشنوا یا ناشنوا است.
- کودک قادر به برقراری ارتباط کلامی یا غیرکلامی مناسبی نیست و نمیتواند کلام را درک کند.
- کودک با تاخیر زیادی در شروع گفتار خود روبهرو شدهاست.
- کودک با اختلالاتی نظیر اوتیسم، اختلال یادگیری و اختلالات فلج مغزی روبهرو است.
با این اوصاف، اگر متوجه شدید که برخی از علائم زیر برای کودک شما صادق است، باید به مراکز گفتاردرمانی کودکان مراجعه کنید:
تعداد کلمات: فرزند شما در ۱۸ ماهگی کمتر از ۲۰ کلمه و در ۲ سالگی کمتر از ۵۰ کلمه به کار میبرد.
تعداد صداها: فقط از چند صدا برای تلفظ همه کلمات استفاده کند.
درك كردن: در ۲ سالگی کودکان باید بیش از سیصد کلمه را درک کنند. اگر فرزند شما در درک جملات ساده مانند “کفشت را بپوش ”غذایت را بخور” مشکل داشته باشد، باید به مراکز گفتاردرمانی کودکان مراجعه کنید.
موقعیتهای اجتماعی: اگر فرزند شما در جمع و یا بیرون از خانه به ندرت صحبت میکند و در استفاده اجتماعی از زبان و گفتار مشکل دارد.
گفتار نامشخص یا نابالغ: کودکان در ۲ سالگی باید بتوانند با بلندی صدای قابل قبولی ارتباط برقرار کنند و کلمات مختلف را برای ساخت جمله با هم ترکیب کند، اگر کودک شما در این موارد مشکل دارد با متخصصین گفتاردرمانی کودکان مشورت کنید.

هنگام مراجعه به مراکز گفتاردرمانی کودکان یا توانبخشی جهت درمان اختلالات گفتار و زبان کودکان، باید شرح کاملی از تمام آنچه که ممکن است باعث ایجاد اختلالات زبانی-گفتاری در کودک شما شدهاست، مانند وراثت، سوابق خانوادگی، بیماریها و … را در اختیار درمانگر قراردهید. هرچه روند درمان را زودتر شروع کنید، احتمال بهبود کودک بیشتر و سریعتر میباشد، در صورتی که گفتاردرمانی کودکان دیر انجام گیرد و به دوران بزرگسالی موکول شود ، ممکن است فرد را با مشکلات روحی-روانی مثل: استرس، افسردگی، گوشهگیری و ترس از برقراری ارتباط با دیگران رو به رو شود.
علل و ریشههای بروز مشکلات گفتاری کودکان
اختلالات گفتاری کودکان میتواند دلایل متفاوتی داشته باشد که به دوران قبل از تولد مثل نارس به دنیا امدن نوزاد یا بعد از تولد مربوط شود. در ادامه به بررسی برخی از مشکلاتی که سبب بروز اختلالات گفتاری کودکان میشود، میپردازیم:
- اوتیسم
- سندرم داون
- مشکلات تاخیر رشدی
- آسیب مغزی مثل فلج مغزی یا ضربه مغزی
- ضعف در عضلات دهان
- آسیب دیدن تارهای صوتی
- سرطان حنجره
- اختلالات شنوایی
- اختلالات تنفسی
- مشکلات مربوط به بلع
- آپراکسی
- مشکلات مربوط به شکاف کام و لب
برخی از روشهای درمانی، کوتاه و برخی دیگر طولانی مدت هستند که بستگی به نوع و شدت مشکل کودکان دارد. ممکن است نیاز باشد هفتهای یک یا چند بار به یک متخصص گفتاردرمانی کودکان مراجعه کنید. متخصصین ما در مرکز گفتاردرمانی کودکان ایستا، تلاش میکنند تا بهترین خدمات گفتاردرمانی کودکان را در جهت رفع اختلالات گفتاری و زبانی کودکان دلبندتان ارائه دهند.
چرا مراجعه به گفتاردرمان بسیار ضروری میباشد؟
گفتاردرمانی، شناسایی و درمان آسیبهای گفتاری، زبانی و بلع با برگذاری جلسات مشاوره و انجام تمرینات متفاوت میباشد. حال، اگر کودک شما دچار اختلالات گفتاری، زبانی و بلعی باشد و شما جهت بهبود این اختلال هیچگونه اقدامینکنید؛ کودک شما در آینده ممکن است که با مشکلات خیلی زیادی روبهرو شود. در ادامه به دلایل ضرورت استفاده از گفتاردرمان برای کودکان یا افرادی که دچار اختلال هستند میپردازیم:
همه ما میدانیم که غذاخوردن و نفس کشیدن دو شرط اصلی حیات میباشد؛ اما بسیاری از افرادی که دچار اختلال گفتاری، زبانی و بلع میباشند، در غذاخوردن و آبخوردن مشکل دارند و نمیتوانند به آسانی این اقدامات را انجام دهند.
از طرفی دیگر؛ یکی از اساسیترین نیازهای هر انسان برقراری ارتباط به وسیله صحبت کردن است و وقتی یک کودک یا فرد بزرگسال اختلالات گفتاری نظیر لکنتزبان، مشکلات صدا، مشکل در زمینه خواندن یا نوشتن و…. دارد؛ در محیطها و شرایط متفاوت نمیتواند با دیگران ارتباط برقرار کند و به مرور زمان باعث بروز افسردگی، گوشهگیری، استرس و دیگر مشکلات برای او میشود. زمانی که شما برای بهبود این اختلال به یک گفتاردرمان مراجعه میکنید او در ابتدا با تشخیص این اختلال و بعد با ارائه راههای درمانی، میتواند سبب بهبود کامل این مشکل در کودکان یا بزرگسالان شود. یک گفتاردرمان به بیمار خود کمک میکند تا با بهبود مشکل او؛ اعتماد به نفس بیمار بالا برود، بتواند در هر موقعیت با دیگران ارتباط مؤثر برقرار کند، بر افسرگی خود غلبه کند، به آسانی غذا بخورد یا آب بنوشد و بسیاری از مشکلات که برای آن کودک یا بزرگسال در اثر وجود این اختلال گفتاری پیشآمده است، برطرف کند.
مرکز گفتاردرمانی کودکان ایستا همراه با کادری مجرب و متخصص در زمینه گفتاردرمانی کودکان و برطرف کردن اختلالات گفتاری و زبانی و همچنین اختلال در بلع، به کودکان شما کمک میکند تا قبل از ورود به دوران نوجوانی و جوانی، بتوانند این اختلالات را پشت سر بگذارند و با مشکلات خود خداحافظی کنند.
در ادامه به بررسی یک جزیی از مسیر رشد گفتاری کودکان می پردازیم:
میتوان گفت که کودکان یک مسیر رشد گفتاری دارند که برای هر کودک ممکن است تفاوت های جزیی باشد، بطور کلی یک کودک در شرایط طبیعی میتواند حدودا 2 ماه از برنامه رشدی خود عقب تر یا جلوتر باشد.
اما بطور کلی ما در زیر برنامه ای از تشکیل گفتار کودکان از بدو تولد تا 6 سالگی را برای شما آماده کردیم تا بتوانید شرایط فعلی کودک خود را با آن بسنجید ولی بازهم برای اطلاعات دقیق تر و بررسی درست مشکل فرزندتان بهتر است که به یک پزشک و یا گفتاردرمانگر حاذق مراجعه کنید:
- گفتار کودک از بدو تولد تا ۵ ماهگی
- تولید صدا برای بیان خوشحالی و ناراحتی
- تولید صدا در پاسخ به تحریکات شما
- گفتار کودک ۶ تا ۱۱ ماهه
- درک مفهوم کلمهی نه
- تولید صداهای نظیر “ما – ما” ، “د – د” ، “با – با”
- تقلید صدا و آوای که به او آموزش می دهید.
- بیان کلمات ساده مثل بابا
- گفتار کودک ۱۲ تا ۱۷ ماهه
- پاسخ به سوالات شما با کلمات ساده یا اشاره سر و دست
- نامگذاری افراد با حروف و آواها
- شبیه سازی کلمات با آوا
- بیان 4 تا 6 کلمه
- گفتار کودک ۱۸ تا ۲۳ ماهه
- بیان اسامی برخی از غذاها
- تقلید صدای حیوانات
- ارتباط گیری جهت بیات خواستهها، مثل شیر میخوام، آب میخوام
- ساخت جملات دو کلمه ای مثل بابا آمد
- دایره لغاتی با حداقل 50 کلمه دارند
- گفتار کودک ۲ تا ۳ ساله
- درک مفاهیم فضایی مثل بالای سر، روی میز، توی بشقاب
- درک معنای و استفادهی صحیح از کلمات من و تو
- درک معنای برخی صفات مثل بزرگ، کوچک، کم، زیاد و…
- ساخت جملات 3 کلمهای
- پاسخهای تک کلمهای یا دو کلمهای به سوالات
- گفتار کودک ۳ تا ۴ ساله
- دسته بندی ساده اشیا
- تشخیص رنگها
- درک صبحتهای ساده افراد غریبه
- درک کاربرد وسایل مثل قاشق، چاقو و ….
- یادگیری شعرهای ساده
- بیان افکار و تخلیات خود
- پاسخ به برخی سوالات مثل خوابت میاد؟ گرسنهای؟ آب میخوای؟
- تکرار و تقلید جملات دیگران
- گفتار کودک ۴ تا ۵ ساله
- درک مفاهیم فضای بیشتر مثل زیر، رو ، جلو، عقب، نزدیک، دور
- پاسخ به سوالات چند قسمتی مثل بابا کجاست و چیکار میکنه؟
- بیان واضح و ارتباط گیری کلامی با افراد
- صرف گذشته برخی افعال ساده
- توضیح مراحل انجام برخی کارها مثل نقاشی کشیدن و یا آب ریختن از پارچ به لیوان
- تشخیص مفاهیم شباهت و تفاوتو دسته بندی اشیا
- پاسخ به سوالاتی که با چرا شروع میشوند.
- گفتار کودک ۵ تا ۶ ساله
- مفهوم ترتیب مکانی و زمانی مثل اول، آخر وسط، بعد
- تشخیص جهت راست و چپ
- درک ریتم آهنگ ها و ضربها
- ساخت جملات 8 کلمهای
- بیان جملات پیچیده و مرتبط با تخیلات خود
- توصیف اشیا و وقایع
- ساخت و بیان داستانهای کوتاه
این لیست فقط بخش کوچکی از مسیر توسعه گفتاری کودکان است که در سایت دانشگاه کودکان استفنورد انگستان منتشر شده است.بنابراین برای بررسی دقیق تر مسیر رشد گفتار کودک خود حتما به یک متخصص مربوط به این حوزه مراجعه کنید.
سایر خدمات
مشاوره آنلاین
برای دریافت مشاوره کاربردی از تیم درمانگر و مشاورین کلینیک ایستا، در فضایی دوستانه و با حفظ حریم خصوصی، همین الان کلیک کنید.
سریع
برای دریافت مشاوره کاربردی از تیم درمانگر و مشاورین کلینیک ایستا، در فضایی دوستانه و با حفظ حریم خصوصی، همین الان کلیک کنید.
سوالات پرتکرار
در گفتاردرمانی کودکان، درمانگر با ارزیابی مسائل خاص درمانجو بهترین روش درمانی را تعیین میکند. این روش درمانی ممکن است شامل جلسات درمانی یک به یک با کودک و همچنین فعالیتهایی برای تمرین در خانه باشد. درمانگر از تکنیکهای مختلفی برای کمک به کودک در بهبود مهارتهای گفتاری و زبانی خود استفاده میکند.
والدین میتوانند با مشاهده و حمایت از تمرین گفتاردرمانی کودک خود، حضور در جلسات درمانی، ایجاد محیط یادگیری مثبت و مساعد و همچنین انجام تمرینها و تکنیکهای پیشنهادی درمانگر، با کودک در خارج از جلسات درمانی، در طول دورهی گفتاردرمانی به فرزندان خود کمک کنند.
برخی از علائمی که ممکن است نشان دهند کودک شما به گفتاردرمانی نیاز دارد عبارتند از: مشکل در بیان خود، مشکل در درک و پیروی از دستورالعملها، لکنت زبان یا تردید مکرر، استفاده از عبارات تکراری، مشکل در گفتار یا تلفظ نامفهوم، و اجتناب از تعامل اجتماعی.
طول مدت گفتاردرمانی کودکان به نیازهای خاص کودک بستگی دارد. برخی از کودکان ممکن است پس از چند جلسه بهبودی را مشاهده کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است نیاز به درمان مداوم برای چندین ماه یا بیشتر داشته باشند.
هرچه سن کودک شما کمتر باشد و روند درمان را زودتر شروع کنید، احتمال بهبود کودک بیشتر و سریعتر میباشد، در صورتی که گفتاردرمانی کودکان دیر انجام شود و با دوران بزرگسالی آنها برخوردکند، ممکن است فرد را با مشکلات روحی روانی مثل استرس، افسردگی، گوشهگیری و ترس از برقراری ارتباط با دیگران رو به رو شود.
یک گفتاردرمان کودک، به کودکان کمک میکند تا کلمات و زبان را بهتر درک کنند، به بهبود گفتار و سخن گفتن کودک شما کمک میکند، تمامی مشکلات بلع صورت، اختلالات گفتاری و زبانی، مشکلات رفتاری و…. کودکان شما را همراه با تکنیکها و تمرینهای مختلف برطرف میکنند.
برخی از اختلالات گفتاری خفیف ممکن است که به درمان نیاز نداشتهباشند و به مرور زمان برطرف شوند ولی برخی دیگر از این اختلالات خفیف باید حتما توسط یه گفتاردرمان بهبود یابد.