مشاوره خانواده یا خانواده درمانی

چرا شناخت مشاوره خانواده بسیار پر‌اهمیت است؟

خدمات خانواده درمانی یا مشاوره خانواده، یکی از شاخه‌های مهم و کاربردی در مشاوره روانشناسی، است. سیستم خانواده یکی‌از مهم‌ترین سیستم‌های جامعه است که حفظ و تداوم آن، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. خانواده، کانون رشد، تکامل، التیام و شفا‌دهندگی است و می‌تواند هم بستری برای شکوفایی و هم بستری برای فروپاشی اعضایش باشد. در مراکز مشاوره خانواده، معمولاً مشکلات افراد را در بطن محیط خانواده مورد بررسی قرار‌می‌دهند. این مشاوره تراپی روانشناسی می‌تواند به‌صورت گروهی یا فردی باشد.

همچنین در مشاوره خانواده به حل مشکلات خانوادگی و مسائل پیچیده پرداخته می‌شود. افراد با هدف تشکیل خانواده شاد و موفق ازدواج می‌کنند، اما اختلافات همیشه در زندگی وجود دارد و اگر به موقع برای حل آن‌ها اقدام نشود ممکن است سبب ایجاد مسائل جدی‌تری از جمله؛ سردی رابطه، طلاق عاطفی و یا طلاق واقعی شود. خدمات مشاوره خانواده می‌تواند استرس و تعارضات بین اعضا را تا حد‌زیادی کاهش دهد، بنابراین با افزایش سطح ارتباطی اعضای خانواده، همدلی، محبت، درک متقابل و بیان احساسات راحت‌تر می‌شود.

از‌کجا متوجه شویم که به مشاور خانواده نیازمندیم؟

مشکلات خانوادگی می‌توانند، نظام خانواده را در همه ابعاد تحت تاثیر قرار‌دهد. زمانی که مشکلات به شما و خانواده‌ شما خیلی فشار وارد می‌کند و دیگر کنترلش از دستتان خارج شده است و همواره، این مشکلات در‌حال پیشرفت هستند؛ زمان آن فرا‌رسیده که؛ برای حل‌کردن مشکلات خانوادگی‌تان به یک مشاور خانواده مراجعه کنید. این نکته را مد‌نظر قرار دهید که؛ مشکلات خانوادگی به خودی‌خود، بر‌طرف نمی‌شوند و از‌بین نمی‌روند و باید حتما، برای رفع آن به یک مشاور خانواده متخصص مراجعه کنید. مشاوران به شما کمک می‌کنند، تا راهکار‌های مناسبی جهت، حل بحران‌ها، تعارضات و چالش‌های زندگی‌تان پیدا‌کنید.

لازم به‌ذکر است که، نباید حتما مشکلاتی وجود داشته‌ باشد تا شما برای رفع آن، بخواهید به مشاور رجوع کنید؛ گاهی صحبت کردن با یک مشاور حرفه‌ای و متخصص خانواده، می‌تواند از بروز مشکلات و اختلافات میان؛ مادر و فرزند، پدر و فرزند و زن و شوهر جلوگیری کند.

در‌چه مواردی مراجعه به متخصصین مشاوره خانواده الزامی است؟

مواردی که در زمان رویارویی با آن باید به متخصصین یا مراکز مشاوره خانواده مراجعه کنید عبارتند از:

• روانشناسی کودک و نوجوان برای مشکلات مربوط به رابطه والدین و فرزندان و کمبود محبت
• چالش‌های تربیت فرزندان و حل مشکلات احساسی و رفتاری کودکان
• وجود مشکلات اخلاقی و رفتاری همسران
• مشکل در رابطه‌ی جنسی و سکس‌تراپی برای کاهش میل‌جنسی یا ناتوانی در رابطه
• خیانت‌های زناشویی
• مشاوره طلاق
• مشکلات مربوط به اعتیاد
• فاصله گرفتن‌های تدریجی و احساس سردی در رابطه
• نگه‌داشتن کینه‌ها و انتقام گیری‌های مداوم از همدیگر
• کنترل پرخاشگری
• مشکل در مهارت‌های ارتباطی و اعتماد به نفس
• مهارت‌های نه گفتن و ابراز‌وجود در رابطه‌ی زوجین
• حل تعارض‌های شخصی و اختلافات فرهنگی-خانوادگی در رابطه
• افسردگی‌های مداوم و عدم لذت از زندگی در کنارهم
• زمانی که روابط خانوادگی به مشکل خورده باشد
• مشکلات ارتباطی با اعضای خانواده
• نیاز به تعادل و هماهنگی در خانواده
• در‌هنگام مواجهه با تغییرات مهم در خانواده
• وجود چالش‌هایی میان خواهر‌ها و برادر‌ها
• بیماری یا مرگ یکی از اعضای خانواده
• حضانت مشترک فرزندان پس از جدایی
• از‌بین‌بردن فکر خودکشی

بهتر است که قبل از ریشه پیدا کردن مشکل، هرچه زود‌تر به متخصص مشاوره خانواده مراجعه کنید، تا مشکلات شما زودتر حل و برطرف شود.

رایج‌ترین و بهترین مدل‌های مشاوره خانواده کدام است؟

رایج‌ترین و بهترین مدل‌های مشاوره خانواده عبارتند از:

• خانواده درمانی ساختاری:

در این روش تمرکز مشاور بر‌روی مرزهای میان افراد یک خانواده، ارتباطات افراد با یکدیگر و سلسله مراتب زیر‌مجموعه‌هایی مانند سلیقه و مسیر‌های فکری است. در خدمات مشاوره خانواده ساختاری، متخصص برای شناسایی نقاط ضعف خانواده به بررسی و تحلیل ساختار خانواده، ارتباطات میان والدین با یکدیگر، والدین با فرزندان و فرزندان با یکدیگر می‌پردازد. و سپس با روش‌ها و تکنیک‌های محتلف، به حل مشکلات و از بین بردن نقاط ضعف می‌پردازد و با‌تمرکز بر نحوه اجرای روش‌ها و به‌کار‌بستن آن‌ها مسیر مناسبی برای رفع مسائل پیدا می‌کند.

• مشاوره خانواده سیستمی:

در این مدل مشاوره تراپی، تمرکز درمانگر بر‌روی ارتباطات غلط افراد خانواده و معانی متفاوت رفتارها است. درمانگر با راهنمایی و بیان صحیح آنچه که از دنیای بیرون خانواده مشاهده می‌کند، دیدگاه افراد خانواده را نسبت به دیگر زوایای مختلف مسائل، باز می‌کند و سپس مسیری را برای افراد در نظر می‌گیرد تا هر فرد به صورت مستقل با مشکلات دست‌و‌پنجه نرم‌کند و تعارض‌ها را حل کند.

• مشاوره خانواده استراتژیک:

در روش مشاوره خانواده استراتژیک، مسیر خلاصه و کوتاه‌تری برای افراد در نظر گرفته می‌شود. بر‌خلاف روش‌های قبلی، روانشناس به عنوان یک رهبر برای همه اعضای خانواده چارچوب‌های رفتاری خاصی را تعیین می‌کند که افراد باید طبق روش‌های تعیین شده، تعامل، رفتار‌ها و ارتباطات خود را تغییر دهند تا به استراتژی مد‌نظر نزدیک‌تر شوند.