بررسی 9 علت درد مچ دست و راهکارهای درمان و توانبخشی آن

یک شکایت رایج، درد مچ دست است که می‌تواند به طور قابل توجهی بر فعالیت‌های روزانه و کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. عوامل مختلفی می‌توانند منجر به درد مچ دست شوند، از جمله آسیب‌ها، فشارهای مکرر، آرتریت و شرایط پزشکی زمینه‌ای. درد ممکن است از خفیف تا شدید باشد که حرکت و عملکرد را محدود می‌کند.

اینکه علل و گزینه‌های درمانی موجود برای درد مچ دست را بدانیم در مدیریت مؤثر و رسیدگی به این بیماری، بسیار مهم و کمک کننده است. پس با ما همراه باشید تا هر آنچه لازم است در این‌باره بدانید با شما به اشتراک بگذاریم.

آناتومی مچ دست:

مچ دست مفصل پیچیده‌ای است که ساعد را به دست متصل می‌کند. مچ از هشت استخوان تشکیل شده است که در دو ردیف قرار گرفته‌اند.می‌دانیم رباط‌ها نوارهای سختی از بافت همبند هستند که استخوا‌ن‌ها را در کنار هم نگه می‌دارند که در مچ هم به صورت متعدد وجود دارند.

در مچ دست، تاندون‌های عضلات فلکسور و اکستانسور وجود دارد که از مفصل عبور می‌کنند و حرکت دست و انگشتان را امکان‌پذیر می‌کنند. همچنین اعصاب مدین، اولنار و ردیال از مچ دست عبور می‌کنند.

9 علت اصلی بروز درد مچ دست در افراد:

دلایل درد مچ دست می‌تواند متفاوت باشد و ممکن است نتیجه شرایط یا آسیب‌های زمینه‌ای مختلف باشد که برخی از آن‌ها در زیر آمده:

1. رگ به رگ شدن و کشیدگی: رگ به رگ شدن مچ دست زمانی رخ می‌دهد که رباط‌های مچ دست کشیده یا پاره می‌شوند که اغلب به دلیل ضربه ناگهانی یا نیروی زیاد است.
2. سندرم تونل کارپال یا CTS: این عارضه به دلیل فشرده شدن عصب مدین هنگام عبور از تونل کارپال در مچ دست ایجاد می‌شود. CTS اغلب با حرکات مکرر دست و مچ، مانند تایپ کردن همراه است و علائمی شامل درد، بی‌حسی، گزگز و ضعف در دست و انگشتان را به وجود می‌آورد.
3. آرتریت: آرتریت مچ دست می‌تواند ناشی از اشکال مختلف آرتریت، از جمله استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید و نقرس باشد. تمامی این بیماری‌ها باعث التهاب و آسیب به مفاصل می‌شود که منجر به درد، سفتی، تورم و محدودیت دامنه حرکتی مچ دست می‌شود.
4. تاندونیت: تاندونیت زمانی رخ می‌دهد که تاندون‌های مچ دست ملتهب یا تحریک می‌شوند و معمولاً به دلیل حرکات تکراری یا استفاده بیش از حد ایجاد می‌شود و درد ایجاد می‌کند.
5. شکستگی: شکستگی مچ دست مخصوصا در استخوان اسکافوئید شایع است و می‌تواند ناشی از سقوط، آسیب‌های ورزشی، تصادف و… باشد. شکستگی ممکن است علاوه بر استخوان‌های کارپال، استخوان‌های رادیوس و اولنا در ساعد را نیز درگیر کند. علائم شامل درد شدید، تورم و مشکل در حرکت مچ دست است.
6. کیست‌های گانگلیونی: کیست‌های گانگلیونی کیسه‌های غیرسرطانی پر از مایع هستند که معمولاً در پشت مچ دست ایجاد می‌شوند. این کیست‌ها مخصوصا در مواردی که روی اعصاب فشار وارد می‌کنند، می‌توانند باعث درد و ناراحتی شوند.
7. تنوسینوویت دکورون یاDe Quervain: بیماری است که در آن تاندون‌های اکستانسور سمت شست در مچ دست ملتهب است. در دکورون در بیمار درد، تورم و مشکل در گرفتن اشیا به وجود می‌آید.
8. بورسیت مچ دست: بورس‌ها همان بالشتک‌های کوچک پر از مایع که مفاصل را حمایت می‌کنند، هستند. بورسیت هنگام التهاب این بورس‌ها رخ می‌دهد و باعث دردو تورم می‌شود.
9. آسیب‌های ناشی از استفاده بیش از حد: حرکات یا فعالیت‌های تکراری که مچ دست را تحت فشار قرار می‌دهد، مانند تایپ کردن یا ورزش کردن، می‌تواند منجر به آسیب‌های ناشی از استفاده بیش از حد شود. اینها می‌توانند باعث درد، التهاب و کاهش عملکرد مچ دست شوند.

درصورتی که از مچ درد رنج می‌برید برای تشخیص علت اصلی آن، مهم است که با یک متخصص مشورت کنید.

راهکارهای تشخیص عامل بروز درد مچ دست:

تشخیص علت درد مچ دست معمولاً شامل ترکیبی از سابقه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایش‌های تشخیصی است.

1. سابقه پزشکی:

متخصص در مورد ماهیت درد، زمان شروع آن، هر گونه فعالیت یا آسیب خاصی که ممکن است باعث ایجاد آن شده باشد، و سایر علائم مرتبط می‌پرسد. آن‌ها همچنین در مورد هرگونه آسیب قبلی مچ دست یا شرایط پزشکی پرس و جو خواهند کرد.

2. معاینه فیزیکی:

مچ دست توسط ارتوپد یا متخصص معاینه شده و نشانه‌هایی از تورم، حساسیت، تغییر شکل یا محدودیت دامنه حرکتی را بررسی می‌کنند. همچنین ارزیابی قدرت عضلانی و ارزیابی حسی انجام می‌دهیم.

3. آزمایش‌های تشخیصی:

اگر مورد مشکوکی در بیمار مشاهده شود ممکن است آزمایش‌های بیشتری تجویز شود. از جمله مواردی که تجویز می‌شود:

• اشعه ایکس: می‌تواند به شناسایی شکستگی‌ها، دررفتگی‌ها یا آرتریت در مچ دست کمک کند.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا MRI: می‌تواند تصاویر دقیقی از بافت‌های نرم مانند تاندون‌ها، رباط‌ها یا کیست‌ها ارائه دهد و می‌تواند به تشخیص بیماری‌هایی مانند تاندونیت یا کیست‌های گانگلیونی کمک کند.
• مطالعات هدایت عصبی/الکترومیوگرافی EMG: تستی است که می‌تواند به ارزیابی عملکرد عصبی و شناسایی شرایطی مانند سندرم تونل کارپال کمک کند.
• آزمایش خون: ممکن است برای بررسی علائم التهاب یا شرایط خودایمنی خاص مرتبط با درد مچ دست، مانند آرتریت روماتوئید یا نقرس، آزمایش‌های خون خاصی تجویز شود.

بر اساس یافته‌های تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایش‌های تشخیصی، متخصص می‌تواند تشخیص دقیقی بدهد و گزینه‌های درمانی مناسب را به بیمار توصیه کند.

برای درمان درد مچ دست چه اقداماتی باید انجام دهیم؟

اقدامات درمانی برای درد مچ دست به علت اصلی و شدت درد بستگی دارد. در اینجا برخی از گزینه‌های رایج درمانی آورده شده است:

1. استراحت و بی‌حرکتی: در موارد آسیب یا التهاب حاد، استراحت دادن به مچ دست با آتل یا گچ و پرهیز از فعالیت‌هایی که درد را تشدید می‌کند، اغلب توصیه می‌شود.
2. داروها: داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن، برای کاهش درد و التهاب تجویز می‌شوند. مسکن‌های موضعی یا تزریق کورتیکواستروئید یا کورتون نیز می‌تواند برای تسکین درد موضعی استفاده شود.
3. توانبخشی: خدمات کاردرمانی، توانبخشی و فیزیوتراپی که توسط متخصصین توانبخشی از جمله فیزیوتراپیست‌ها و کاردرمانگران در مدیریت درد این افراد بسیار کمک کننده هستند. مدالیته‌هایی که توسط فیزیوتراپیست اعمال می‌شود و تمریناتی که توسط کاردرمانگر ارائه می‌شود بسته به علت درد فرد بسیار تاثیر گذار می‌باشد.
4. مداخله جراحی: در موارد شدید که درمان‌های محافظه کارانه نمی‌توانند درد فرد را تسکین دهند، می‌تواند جراحی پیشنهاد شود. جراحی‌هایی که انجام می‌شود عموما شامل ترمیم ساختارهای آسیب دیده، برداشتن کیست‌ها یا تومورها، یا رهاسازی اعصاب فشرده شده می‌باشد.

حتما توجه داشته باشید که اقدامات درمانی ممکن است بسته به تشخیص خاص و توصیه‌های متخصص متفاوت باشد. برای تشخیص دقیق و برنامه درمانی شخصی درد مچ دست همیشه بهتر است با یک درمانگر مشورت کنید. در ادامه تاثیرات فیزیوتراپی و کاردرمانی را بر درد مچ دست بررسی می‌کنیم.

 6 مدالیته رایج فیزیوتراپی در درمان درد مچ دست:

اقدامات فیزیوتراپی که ممکن است برای درد مچ دست استفاده شود عبارتند از:

1. اولتراسوند یا US: اولتراسوند از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تولید گرما و بهبود بافت استفاده می‌کند. این درمان در زمینه کاهش درد، التهاب و سفتی مچ دست کمک می‌کند.
2. تحریک الکتریکی: جریان‌های الکتریکی از طریق الکترودها به مچ دست اعمال می‌شود تا به مدیریت درد و بهبود قدرت و عملکرد عضلانی کمک کند. انواع مختلفی از تحریک الکتریکی، مانند تنس و FES ممکن است استفاده شود.
3. لیزر درمانی: لیزر درمانی سطح پایین (LLLT) شامل استفاده از لیزرهای کم شدت برای تحریک فعالیت سلولی و ارتقای ترمیم بافت است که به کاهش درد کمک می‌کند.
4. گرما و سرما درمانی: اعمال گرما یا سرما (بسته به نیاز و علائم فرد) روی مچ دست می‌تواند به کاهش درد، تورم و التهاب کمک کند.
5. کینزیوتیپ: فیزیوتراپیست‌ها از تکنیک‌های کینزیوتیپ برای حمایت، ثبات دهی و محافظت از مچ استفاده می‌کنند.
6. نوروپانکچر و الکترونوروپانکچر: همان طب سوزنی است که ممکن توسط فیزیوتراپیست‌ها براساس مشکل بیمار استفاده شود. در برخی موارد و با تشخیص درمانگر جریان الکتریکی از طریق سوزن به عمق بافت فرد اعمال می‌شود تا نفوذ و تاثیر مستقیم و بیشتری داشته باشد.

توجه داشته باشید که روش‌های خاص مورد استفاده برای درد مچ دست ممکن است بسته به شرایط فرد، شدت علائم و پاسخ به درمان متفاوت باشد. فیزیوتراپیست مشکلات فرد را ارزیابی کرده و بر اساس آن برنامه درمانی را تنظیم می‌کند.

کاردرمانی در  مچ دست:

روش‌های کاردرمانی رایج مورد استفاده در زمینه درد مچ دست شامل موارد زیر می‌باشد:

1. تمرین‌ درمانی: براساس علائم و وضعیتی که بیمار دارد، متخصص کاردرمانی برای تقویت عضلات خم‌کننده و بازکننده مچ دست تمرین درمانی را تجویز می‌کند. با انجام این تمرینات و تقویت عضلات فشار زیادی به مفاصل وارد نمی‌شود و درد بیمار کاهش می‌یابد.
2. آتل بندی: کاردرمانگران از آتل‌های سفارشی یا پیش ساخته برای حمایت و بی‌حرکتی مفصل مچ استفاده می‌کنند.
3. اصلاحات ارگونومیک: کاردرمانگر تغییراتی را در محیط کار یا منزل فرد برای کاهش فشار روی مچ ارزیابی و توصیه می‌کند. همچنین ممکن است اصلاحاتی در زمینه فعالیت‌هایی که درد فرد را تشدید می‌کنند، ارائه دهد.
4. تکنیک‌های محافظت از مفاصل: آموزش تکنیک‌هایی جهت محافظت از مفصل مچ به افراد نیز از حیطه‌های مفید کاردرمانی می‌باشد. در این تکنیک‌ها ممکن است چگونگی وضعیت بدنی مناسب حین فعالیت، استفاده از وسایل کمکی و… به بیمار آموزش داده شود.

برای دریافت ارزیابی شخصی و طرح‌درمانی بر اساس نیازها و اهداف فردی، مشورت با یک کاردرمانگر مهم است.

چگونه می‌توان از مچ درد جلوگیری کرد؟

برای جلوگیری از درد مچ دست می‌توانید در حین فعالیت‌های مختلف پوزشن مناسبی اتخاذ کنید و بین فعالیت‌ها حتما دقایقی جهت استراحت در نظر بگیرید. بهتر است قبل از اینکه علائمی در این زمینه داشته باشید نسبت به تقویت تمامی عضلات مچ خود از طریق تمرینات مناسب ورزشی اقدام کنید.

در طول کار حتما توجه کنید که ابزارهایی که مورد استفاده قرار می‌دهید از ارگونومی مناسب برخوردار باشند. همواره سعی کنید انجام حرکات تکراری در مچ را به حداقل برسانید.

درد مچ دست می‌تواند یک مسئله رایج و ناتوان‌کننده باشد که به طور قابل توجهی بر فعالیت‌های روزانه تأثیر می‌گذارد. با انجام اقدامات پیشگیرانه و اولویت دادن به سلامت مچ دست، افراد می‌توانند عملکرد مطلوب را حفظ کرده و خطر ابتلا به درد مزمن مچ دست را کاهش دهند.

اما به یاد داشته باشید که در صورتی که درد مچ دست برای شما به وجود آمد بهتر است با مراجعه به پزشک از علت اصلی آن آگاه شوید و هرچه زودتر اقدامات درمانی را شروع کنید. کاردرمانگران و فیزیوتراپیست‌های متخصص ما در کلینیک توانبخشی ایستا در زمینه رفع این درد و بازگشت به زندگی عادی برای شما می‌توانند خدمات ارزنده‌ای ارائه دهند.