یک تجربه چالش برانگیز، آسیب ورزشی است که در اندام تحتانی ورزشکاران در تمام سطوح حرفه‌ای و غیر حرفه‌ایرخ می‌دهد. این آسیب‌ها می‌توانند از رگ به رگ شدن‌ها و کشیدگی‌های جزئی تا شکستگی‌ها و دررفتگی‌های جدی‌تر متغیر باشند و می‌توانند در اثر عوامل مختلفی ایجاد شوند.
با این حال، با اقدامات پیشگیرانه مناسب و درمان به موقع، اکثر آسیب‌های ورزشی اندام تحتانی را می‌توان با موفقیت مدیریت کرد و به ورزشکاران اجازه می‌دهد تا با اطمینان به ورزش و فعالیت‌های روزانه خود بازگردند.
در این مقاله، ما برخی از انواع متداول آسیب ورزشی در اندام تحتانی، علل آن‌ها و گزینه‌های درمانی مؤثر را بررسی می‌کنیم تا به شما در بهبود آسیب‌دیدگی و بازگشت به انجام کاری که دوست دارید، کمک کنیم.
9 آسیب ورزشی اندام تحتانی:
آسیب ورزشی اندام تحتانی در بین ورزشکاران رایج است و می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند استفاده بیش از حد، تکنیک ضعیف یا ضربه ناگهانی باشد. این آسیب‌ها می‌توانند از خفیف تا شدید متغیر باشند و می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر عملکرد و کیفیت زندگی یک ورزشکار داشته باشند.
برخی از شایع‌ترین آسیب‌های ورزشی اندام تحتانی و روش‌های درمانی آن‌ها در ادامه آورده شده است.
1. پیچ خوردگی مچ پا (رگ به رگ شدن):
یک اختلال عملکردی شایع در آسیب ورزشی است که شامل دویدن و پریدن می‌شود و زمانی اتفاق می‌افتد که رباط‌هایی که استخوان‌های مفصل مچ پا را به هم متصل می‌کنند، کشیده یا پاره می‌شوند.
علائم پیچ خوردگی مچ پا شامل درد، تورم و مشکل در راه رفتن می‌باشد که با استراحت، یخ، فشرده سازی، در ارتفاع قرار دادن و فیزیوتراپی بهبود می‌یابد.
2. تاندونیت آشیل:
در این آسیب تاندون آشیل که ماهیچه‌های ساق پا را به استخوان پاشنه متصل می‌کند، ملتهب می‌شود که با دردی که ایجاد می‌کند، راه رفتن را برای بیمار دشوار می‌کند.
عموما درمانی که برای تاندونیت ناشی از آسیب ورزشی به افراد توصیه می‌شود استفاده از داروهای ضدالتهابی استروئیدی مثل کوروتون همراه با خدمات فیزیوتراپی از جمله اولتراسوند و ماساژ در جهت کاهش التهاب و بهبودی تحرک می‌باشد.
3. کشیدگی ساق پا:
آسیب شایعی بین دوندگان و ورزشکارانی ورزش‌هایی که شامل دویدن یا پریدن است، می‌باشد.
با درد و حساسیت ساق پا مشخص می‌شود و گزینه‌های درمانی شامل استراحت، یخ، فشرده سازی و فیزیوتراپی است.
4. آسیب‌های زانو:
در ورزش‌هایی که شامل پیچ خوردن یا تغییر جهت ناگهانی است، مانند فوتبال، بسکتبال و فوتبال، شایع است. آسیب‌های شایع زانو شامل پارگی (Poterior Cruciate Ligament) PCL و (Anterior Cruciate Ligament) ACL، پارگی مینیسک و پارگی یا کشیدگی MCL و LCL است.
پزشک یا فیزیوتراپیست با انجام تست‌های مخصوص و مطالعه MRI فرد وضعیت هر رباط یا منیسک را بررسی می‌کند و درباره روند درمان بیمار تصمیم می‌گیرد. ممکن است در موارد پارگی شدید به جراح ارجاع داده شوند یا به انجام فیزیوتراپی توصیه شوند.
در کلینیک توانبخشی ایستا متخصصان فیزیوتراپ ما در زمینه کاهش التهاب و درد ناشی از آسیب ورزشی در افراد از مدالیته‌های مختلف از جمله الکتروتراپی، تنس، مگنت تراپی، لیزر درمانی، طب سوزنی، اولتراسوند و کینزیوتیپ و… استفاده می‌کنند.
همچنین در اکثر موارد آب درمانی برای این کیس‌ها توصیه می‌شود که ابتدا شامل غوطه‌ور سازی در آب گرم ویا سرد (براساس وضعیت فرد) و در ادامه شامل انجام تمرینات مخصوص هرفرد در آب می‌باشد.
5. کشیدگی همسترینگ:
کشیدگی همسترینگ در ورزش‌هایی که شامل دوی سرعت یا پرش می‌شود، رایج است و زمانی رخ می‌دهد که عضلات پشت ران کشیده یا پاره شوند. علائم بیماران کشیدگی همسترینگ شامل درد، تورم و مشکل در راه رفتن یا دویدن است.
درمان این بیمارن نیز در ابتدا شامل استراحت و یخ درمانی می‌باشد که بهتر است همراه با قرار دادن اندام در ارتفاع بالاتر از سطح قلب باشد. همچنین متخصصین فیزیوتراپیست در ادامه برای کاهش درد ناشی از آسیب ورزشی می‌تواند از هات پگ، لیزردرمانی، تنس، تکار تراپی و… استفاده می‌کنند.
بعد از دوره استراحت، افراد دارای کشیدگی همسترینگ باید حتما از تمرینات تخصصی که درمانگر با توجه به سطح او توصیه کرده است، برای بازگشت به حالت نرمال استفاده کند.
6. التهاب فاسیای کف پا (plantar facilities):
التهاب فاسیای کف پا که به صورت نوار ضخیمی در کف پا قرار دارد، یک بیماری شایع در دسته‌ی آسیب ورزشی است که اغلب به دلیل استفاده بیش از حد و فشار مکرر و همچنین استفاده از کفش نامناسب به دنبال آسیب ورزشی ایجاد می شود.
این بیماری با درد و حساسیت در قسمت پایین پاشنه مشخص می‌شود و گزینه های درمانی برای کاهش التهاب پا شامل استراحت، یخ، کشش است. همچنین فیزیوتراپی در این زمینه نیز می‌تواند با کاهش التهاب و درد و طراحی تمرینات تقویتی بسیار کمک کننده باشد.
7. شکستگی‌های استرسی:
این شکستگی‌ها ترک‌های کوچکی در استخوان‌ها هستند که در اثر استرس‌های مکرر یا استفاده بیش از حد ایجاد عموما در دوندگان و ورزشکاران ورزش‌های پرشی دیده می‌شوند.
علائم این نوع شکستگی شامل درد، تورم و حساسیت یا تندرنس در ناحیه آسیب دیده است که با استراحت و بی‌حرکتی در آتل و گچ تاحد زیادی بهبود می‌یابد.
همچنین در شکستگی‌های کامل شدت درد فرد مانع از وزن‌اندازی روی اندام درگیر می‌شود که حدود 40 روز باید اندام در گچ به صورت کامل ثابت شود.
8. سندرم درد کشکک رانی(PFPS):
PFPS در آسیب ورزشی یک وضعیتی است که مفصل زانو را تحت تاثیر قرار می‌دهد و با درد پشت یا اطراف کشکک (کاسه زانو) مشخص می‌شود.
اغلب در افراد به دلیل استفاده بیش از حد یا تراز ضعیف کشکک و آسیب ورزشی ایجاد می‌شود و می‌تواند با فعالیت‌هایی که شامل خم شدن یا چمباتمه زدن است، تشدید شود.
گزینه‌های درمانی برای این سندرم دردناک شامل استراحت، یخ، فیزیوتراپی و تمرین درمانی است.
9. سندرم باند ایلیوتیبیال(ITBS):
سندرم باند IT یک بیماری شایع است که دوندگان و دوچرخه سواران را تحت تاثیر قرار می‌دهد و ناشی از التهاب باند ایلیوتیبیال (IT) است، باند ایلیوتیبیال یک نوار بافت ضخیم که در امتداد خارج ران قرار دارد. علائم رایج این سندرم شامل درد و حساسیت در قسمت خارجی زانو یا لگن است.
برای درمان این سندرم غالب پزشکان به استفاده از یخ درمانی و استراحت و فیزیوتراپی توصیه می‌کنند. متخصصین فیزیوتراپیست با استفاده از تکنیک‌های نوروپانکچر یا طب سوزنی، تنس، اولتراسوند و مگنت تراپی درد فرد را کاهش می‌دهند.
در انتهای جلسات ممکن است درمانگر برای حفظ اثر درمانی فرد در آسیب ورزشی از تیپ استفاده کند.
توجه داشته باشید که بسیاری از آسیب‌های ورزشی اندام تحتانی را می‌توان با اقدامات محافظه کارانه مانند استراحت، یخ و فیزیوتراپی درمان کرد، برخی ممکن است نیاز به مداخله جراحی داشته باشند.
بعلاوه مهم است که در صورت احساس درد یا ناراحتی در اندام تحتانی خود به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید، زیرا تشخیص و درمان به موقع می‌تواند از آسیب ورزشی بیشتر جلوگیری کرده و به بهبودی سریع تر شما کمک کند.
آسیب‌های ورزشی را چگونه تشخیص می‌دهند؟
تشخیص آسیب‌های ورزشی معمولاً شامل ترکیبی از معاینه فیزیکی، آزمایش‌های تصویربرداری و سابقه پزشکی است. در اینجا مراحلی که معمولاً در تشخیص آسیب ورزشی دنبال می‌شوند عبارتند از:
- سابقه پزشکی: پزشک از بیمار در مورد علائم، زمان شروع و نحوه بروز آن‌ها می‌پرسد. همچنین ممکن است در مورد سابقه پزشکی بیمار و هرگونه آسیب قبلی بپرسند.
- معاینه فیزیکی: ناحیه آسیب دیده از نظر علائم تورم، کبودی، حساسیت به لمس یا تغییر شکل مورد بررسی قرار می‌گیرد. همچنین ممکن است دامنه حرکت و قدرت ناحیه آسیب دیده توسط درمانگر تست شود
- آزمایش‌های تصویربرداری: بسته به نوع و شدت آسیب ورزشی، پزشک ممکن است آزمایش های تصویربرداری مختلف مانند اشعه ایکس، ام آر آی، سی تی اسکن یا سونوگرافی را تجویز کند. این آزمایش‌ها می‌توانند تصاویر دقیقی از استخوان‌ها، ماهیچه‌ها، تاندون‌ها و رباط‌ها برای کمک به شناسایی محل و میزان آسیب ارائه دهند.
- آزمایش‌های اضافه: در برخی موارد، پزشک ممکن است آزمایش‌های اضافی مانند آزمایش خون یا مطالعات هدایت عصبی و نوار عصب- عضله (Electromyography) را برای رد سایر علل احتمالی علائم تجویز کند.
بر اساس نتایج این آزمایشات، پزشک تشخیص داده و یک برنامه درمانی را تجویز می‌کند که ممکن است شامل استراحت، فیزیوتراپی، دارو یا جراحی باشد.
برای ورزشکاران مهم است که برای هر آسیب ورزشی به دنبال مراقبت فوری پزشکی باشند تا از آسیب بیشتر جلوگیری کنند و از بهبودی کامل اطمینان حاصل کنند.
آسیب ورزشی در اندام تحتانی می‌تواند تجربه‌ای خسته‌کننده و دردناک باشد، اما با درمان و توانبخشی مناسب، ورزشکاران می‌توانند با موفقیت بهبود یافته و به ورزش و فعالیت‌های روزانه خود بازگردند.
در صورت احساس درد یا ناراحتی در اندام تحتانی، مهم است که در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید، زیرا تشخیص و درمان به موقع می‌تواند از آسیب ورزشی بیشتر جلوگیری کرده و روند بهبودی را تسریع کند.
با انجام اقدامات پیشگیرانه مناسب مانند گرم کردن و خنک کردن بدن، حفظ تکنیک خوب و استفاده از تجهیزات مناسب، ورزشکاران می‌توانند خطر آسیب ورزشی در اندام تحتانی را کاهش دهند.
به یاد داشته باشید که با مراقبت و مدیریت صحیح می‌توان بر آسیب ورزشی در اندام تحتانی غلبه کرد و ورزشکاران می‌توانند به دنبال اشتیاق خود برای ورزش و فعالیت بدنی باشند.
