اختلالات گفتاری چه تاثیری بر کیفیت زندگی افراد دارد؟
فهرست
متأسفانه تاثیرات ناشی از اختلالات گفتاری بر روند زندگی افراد مشکلات بسیاری را ایجاد کرده است. یکی از مهم‌ترین راه‌های برقراری ارتباط با دیگران برای انتقال افکار، احساسات و ایده‌ها، گفتار است. در عین حال صحبت کردن نیاز به هماهنگی دقیق چندین قسمت بدن مثل؛ سر، گردن، سینه، شکم و… دارد. گاهی اوقات افراد به دلایل مختلف ممکن است دچار اختلال بیانی می‌شوند و این مشکل بر توانایی آن‌ها در ایجاد صداها، کلام و درنتیجه سطح ارتباط اجتماعی تأثیر بگذارد. اختلالات گفتاری سبب تولید اصوات نادرست و ناواضح می‌شود.
افراد با مشکلات گفتاری به دلیل عدم اعتماد به نفس ممکن است دچار افسردگی و اضطراب شوند، به حدی که عملکرد روزانه و مشارکت اجتماعی آن‌ها مختل شود. بنابراین مراجعه به گفتاردرمانی برای رفع این مشکل روری است.
انواع اختلالات گفتاری:
انواع مختلفی از مشکلات گفتاری وجود دارد مثل اختلال زبان، اختلال در صوت، اختلال ارتباط اجتماعی، لکنت، آپراکسی، دیزآرتری، اختلال لیسپ، دیسفونی اسپاسمودیک، بریده گویی، موتیسم (لالی انتخابی)، آفازی (زبان‌پریشی) و تأخیر در گفتار (آلالیا) که ممکن است در افراد با سنین مختلف رخ دهد و آن‌ها را به گفتاردرمانی نیازمند کند.
در ادامه به بررسی و توضیح برخی از آن‌ها می‌پردازیم:
اختلالات زبانی:
زبان به‌طور تخصصی شامل دو بخش بیانی و دریافتی است که اختلال در هر یک از این بخش‌ها می‌تواند ارتباط افراد را تحت تاثیر قرار دهد. نقص در درک و تولید کلمات، جمله بندی، بیان حروف به طور واضح و ارتباطات شفاهی از مشخصات اختلالات زبانی است.
اختلال صوت گفتار:
به بیان نامفهوم کلمات و حروف اختلالات صوت می‌گویند که به دنبال‌عدم هماهنگی عضلات فک و صورت با عضلات تنفسی رخ می‌دهد.
لکنت زبان:
لکنت زبان، نوعی مشکلات گفتاری است که باعث قطع جریان گفتار می‌شود. لکنت زبان می‌تواند به شیوه‌های مختلفی بروز یابد. مثل:
- تکرار: در لکنت زبان از نوع تکرار افراد به طور غیر ارادی صدا، حروف و کلمات را چندین بار بیان می‌کنند.
- گیر: در لکنت زبان از نوع گیر، افراد می‌دانند چه چیزی میخواهند بگویند ولی در ایجاد صدای لازم مشکل دارند.
- طولانی: در لکنت از نوع طولانی شدن، افراد صدا یا کلمات خاصی را می‌کشند.
لکنت علائم مختلفی دارد و در شرایط خاصی مثل استرس، هیجان و ناامیدی ممکن است شدیدتر شود. همچنین لکنت می‌تواند علائم رفتاری و جسمی مختلفی مثل؛ تنش در صورت و شانه‌ها، چشمک زدن سریع، لرزش لب‌ها، مشت‌های گره کرده و حتی حرکات ناگهانی سر را در افراد ایجاد کند که در نهایت سبب اختلال بیانی می‌شوند.
انواع لکنت کدام است؟
در ادامه به بررسی انواع لکنت می‌پردازیم.
لکنت رشدی:
در افراد خردسالی که هنوز در حال یادگیری مهارت‌های گفتاری و زبانی هستند، بروز می‌یابد.
عوامل ژنتیکی می‌تواند احتمال ابتلا به این نوع لکنت را بهمیزان زیادی در کودکان افزایش دهد که با گفتار درمانی کودکان این مشکل برطرف می‌شود.
لکنت عصب زاد (نوروژنیک):
به علت اسیب به مغز و عدم هماهنگی مناطق مختلفی که در تولید گفتار نقش دارند، رخ می‌دهد.
اختلال ارتباط اجتماعی:
افرادی که مبتلا به اختلال بیانی ارتباط اجتماعی هستند، در بیان و درک کلمات مشکلی ندارند. اما در استفاده از قواعد ارتباط کلامی و غیر‌کلامی دچار مشکل می‌باشند.
دیس‌آرتری:
دیس‌آرتری به دلیل آسیب به مغز و ضعف عضلات صورت، لب‌ها، زبان، گلو و قفسه سینه رخ می‌دهد. افرادی که دیس‌آرتری دارند ممکن است علائم مختلفی مثل لکنت، من من کردن، منوتون حرف زدن و مشکل در حرکت دهان و زبان را بروز دهند.
آپراکسی:
آپراکسی در واقع به دنبال آسیب مغزی که مهارت‌های حرکتی فرد را مختل می کند، بروز می‌یابد. آپراکسی می‌تواند بخش های مختلفی از بدن را تحت تاثیر قرار دهد. آپراکسی گفتاری یعنی فرد می‌داند می‌خواهد چه بگوید اما قادر به انجام حرکات لازم برای بیان صحبت نیست.
کدام بیماری‌ها سبب اختلالات گفتاری می‌شود؟
مشکلات گفتاری می تواند به تنهایی یا همراه بیماری‌های مختلفی بروز یابد. بیماری های که سبب اختلالات گفتاری می‌شوند، شامل موارد زیر است:
- بیماری‌های ذهنی مثل اوتیسم، اختلال بیش فعالی و…
- سکته مغزی
- سرطان دهان و حنجره
- هانتینگتون
- دمانس و زوال عقل
- ALS
البته نمی‌توان گفت که اختلالات گفتاری قطعاً به دنبال این بیماری‌ها رخ می‌دهد. ممکن است افرادی با بیماری‌های ذکر شده هیچ گونه مشکلات گفتاری نداشته باشند و یا با گذشت زمان و به تدریج به اختلال بیانی مبتلا شوند.
راهکارهای درمان اختلال گفتاری:
اختلالات گفتاری خفیف ممکن است به درمان نیاز نداشته باشد. در صورت احتیاج به درمان، روش‌های درمانی متفاوتی وجود دارد که به نوع اختلال، توانایی، سن و دیگر شرایط افراد بستگی دارد.
راهکارهای درمان اختلالات گفتاری در گفتاردرمانی به شرح زیر است:
- درمان واجی
- درمان تلفظ
- رویکرد چرخشی
- رویکرد واژگان هسته‌ای
- رویکرد جفت‌های کمینه
- درمان تقابل تضاد حداکثری
- درمان تقابل تضادهای چندگان
- درمان ویژگی‌های متمایز
- استعاره درمانی
- مداخله قابل فهم گفتار ناتورالیستی
در گفتاردرمانی، برای بهبود اختلالات گفتاری، درمانگر از طریق تمرینات منوال و فعال باعث تقویت عضلات دهانی و تنفسی می شود.
تقویت عضلات و افزایش هماهنگی تنفس سبب تسهیل بیان کلمات و تولید صحیح اصوات می شود. اختلالات گفتاری و عصبی ممکن است سبب مشکلات روانی مثل کاهش اعتماد به نفس، خجالت و حتی افسردگی در افراد شود که گفتگو درمانی در این شرایط مفید است.
کادر مجرب و متخصص ما در کلینیک توانبخشی ایستا در زمینه خدمات توانبخشی، فیزیوتراپی و کاردرمانی بزرگسالان و مشاوره روانشناسی آماده ارائه خدمات به شما و عزیزانتان است تا با مشکلات خود خداحافظی کنید.
