بررسی روش‌های درمان اسکولیوز( انحراف ستون فقرات) و شناخت علایم آن

اسکولیوز چیست؟

تغییر حالت طبیعی ستون فقرات اسکولیوز (Scoliosis) می‌گویند. تغییر حالت طبیعی ستون فقرات در قسمت‌های مختلف، از گردن تا ناحیه کمری و انحراف آن از خط عمودی به طرفین را اسکولیوز (Scoliosis) می‌گوییم. انحراف فقرات معمولاً در سنین پایین‌تر مثل دوران کودکی و نوجوانی اتفاق می‌افتد. عدم درمان آن سبب پیشروی بیماری می‌گردد. در مراحل پیشرفته این بیماری می‌تواند، ریتم تنفسی بیمار را در گیر کند و سبب ایجاد اختلالاتی در تنفس گردد.

علت بروز اسکولیوز چیست؟

بروز اسکولیوز دلیل مشخص و ثبت شده‌ای ندارد. اما بر طبق تحقیقات اخیر، عواملی نظیر:

• عوامل ژنتیکی
• عوامل محیطی
• پوکی استخوان
• ناهنجاری‌های نخاعی
• نقایص‌های مادرزادی
• مشکلات اسکلتی عضلانی
• جراحی قفسه سینه در کودکی
• عفونت ستون فقرات و لوله‌ی اسپاینال
• تحت فشار قرار گرفتن ستون فقرات
• بیماری‌های مثل فلج مغزی (CP)
• دیستروفی عضلانی (مثل دوشن و بکر)

علل بروز Scoliosis پیچیده و متعدد است و از فردی به فرد دیگر متغیر می‌باشد.

بررسی انواع انحراف ستون فقرات:

1. اسکولیوز عملکردی (غیرساختاری یا وضعیتی): در این نوع از اسکولیوز، ساختمان ستون فقرات طبیعی است، اما به دلیل عوامل مختلفی مانند اسپاسم‌های عضلانی، نابرابری طول پاها، و …، ستون فقرات نسبت به خط عمود به شکل کج به نظر می‌رسد. این نوع معمولاً شدید نیست و با اصلاح پوزیشن و انجام تمرینات اصلاحی می‌توان بهبود یافت.
   
   
2. اسکولیوز ساختاری (غیرعملکردی): این نوع از انحراف ستون فقرات ثابت و دائمی است و با تغییر پوزیشن بدن از بین نمی‌رود. بنابراین تحت تأثیر عملکرد فرد قرار نمی‌گیرد. انحراف ستون فقرات ساختاری انواع مختلفی دارد، مانند:

• ایدیوپاتیک: بیش از 80 درصد انحراف فقرات از نوع ایدیوپاتیک است که علت بروز آن مشخص نیست.
  
  
• عصبی-عضلانی: حدوداً 10 درصد از اسکولیوز‌ها به دلیل بیماری‌هایی که اعصاب و عضلات فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، مانند فلج مغزی (CP)، دیستروفی دوشن، فلج اطفال، نوروفیبروزماتیز و …، بروز می‌کند.
  
  
• امراض استخوانی: در این مورد، کجی ستون فقرات به دلیل ناهنجاری‌های استخوانی مانند پوکی استخوان، تخریب دیسک و شکستگی‌ها به وجود می‌آید.
  
  
• مادرزادی: این نوع از کجی ستون فقرات هنگام رشد جنین در رحم مادر به وجود می‌آید.

در ادامه به بررسی علائم اسکولیوز می‌پردازیم.

علائم اسکولیوز:

علائم این بیماری به شدت آن و قسمتی از ستون فقرات که درگیر شده است، بستگی دارد. اما به طور کلی، علائم رایج آن شامل موارد زیر هستند:

• مشکل در پوزیشن و تعادل بدن
• انحراف و خمیدگی در ستون فقرات
• نامتوازن بودن شانه‌ها
• اختلاف در طول پاها
• نامتوازن بودن کمربند لگنی
• برآمدگی و برجستگی طرفی ستون فقرات

در موارد شدید، این بیماری ممکن است منجر به مشکلات تنفسی شود. برخی از افراد ممکن است در نواحی کمر درد احساس کنند، این مورد بیشتر در مواردی با درجات بالا از اسکولیوز و در سنین بالاتر رخ می‌دهد.

راه‌های تشخیص اسکولیوز:

تشخیص اسکولیوز روش‌های مختلفی دارد؛ از جمله معاینه بالینی که توسط پزشک انجام می‌شود و ممکن است درمانگر از بیمار بخواهد در جهات مختلف خم شود تا انحراف عمودی ستون فقرات را بررسی نماید.

 همچنین، در درجات بالا، پزشک برای تشخیص دقیق جهت انحراف می‌تواند از MRI، رادیوگرافی و CT اسکن استفاده کند.

بررسی 7 راه‌هکار درمانی اسکولیوز:

در درمان اسکولیوز، فاکتورهای مختلفی از جمله سن، شدت بیماری، علائم نورولوژیک همراه و یا تغییرات وابسته به خط انحنا تأثیر دارند. عموماً به دلیل عوارض وابسته به جراحی‌ها، متخصصان ترجیح می‌دهند در صورت امکان در ابتدا از روش‌های درمانی غیرجراحی استفاده کنند. برخی از این روش‌ها عبارتند از:

1. جراحی
2. تمرینات اصلاحی یا ورزش درمان
3. فیزیوتراپی کودکان و بزرگسالان
4. کاردرمانی بزرگسالان و کودکان
5. کایروپراکتیک
6. تنفس درمانی
7. تجویز بریس

تمرینات اصلاحی انحراف ستون فقرات:

تمرینات اصلاحی و تقویت عضلات پشت و شکم به بهبود تعادل ستون فقرات و وضعیت ایستایی آن کمک می‌کند.

فیزیوتراپی:

یکی از روش‌های درمان، استفاده از خدمات فیزیوتراپی است. فیزیوتراپی می‌تواند با روش‌ها‌ی مثل استفاده از مدالیته‌های سرما و گرما، لیزردرمانی، مگنت تراپی، الکتروتراپی، تجویز تمرینات کششی و تقویتی، آموزش پوزیشن‌های مناسب تنفسی و تخلیه خلط و دیگر درمان‌های دستی بسیار مؤثر واقع شود.

کاردرمانی:

یکی از روش‌های درمان، استفاده از خدمات کاردرمانی است. درمان بیماری با کاردرمانی به عنوان یک روش درمان تکمیلی می‌تواند با کمک تمرینات تقویتی، تکنیک‌های کاهش درد مثل کایروپرکتیک، ماساژ درمانی، آموزش پوزیشن‌های صحیح در فعالیت‌های مختلف وهمچنین آموزش روش‌های پیشگیری از بروز آن، در درمان این بیماری نقش مهمی داشته باشد.

کایروپراتیک برای کجی ستون فقرات:

در کایروپراکتیک تکنیک‌های فشاری، سبب مطابقت بهتر ستون مهره‌ای می‌شود. در نتیجه مفاصل می‌توانند در حالت مناسب‌تری قرار بگیرند و حرکات بدن نرم‌تر و آسان‌تر می‌گردد. همچنین در این روش درمانی، ماساژ بافت نرم برای کاهش میزان اسپاسم عضلات و تسکین درد در اسکولیوز استفاده می‌شود.

تنفس درمانی:

همانطور که اشاره شد، اسکولیوز در مراحل پیشرفته به دلیل تغییر شکل ستون فقرات و به دنبال آن تغییر وضعیت قرار گیری دنده‌ها سبب کاهش فضای مورد نیاز ریه ها می‌شود. بنابراین انجام تمرینات تنفسی به بهبود شرایط زندگی افرادی مبتلا به اسکولیوز بسیار کمک می‌کند.

تجویز بریس:

در سنین پایین که صفحات رشدی فرد فعال است، عموما بریس تجویز می‌شود تا از افزایش درجه انحراف ستون فقرات در هنگام رشد فرد جلوگیری کنند.

عوارض بیماری اسکولیوز:

اسکولیوز می‌تواند عوارض مختلفی در پی داشته باشد. تغییرات انحنای ستون فقرات به تدریج و با افزایش درجه‌ی انحراف به بخش‌های گوناگون اسکلت بدنی فشار وارد می‌کند. حتی در موارد شدید این بیماری با محدود کردن فضای ریه‌ها ممکن است سبب بروز اختلالات تنفسی شود.

همچنین با افزایش سن کمردردهای شدید ظاهر می‌شوند. علاوه بر این موارد به دلیل تغییرات ظاهری که در فرد مبتلا به اسکولیوز به وجود می‌آید، اعتماد به نفس افراد را کاهش می‌دهد و در روابط و مشارکت‌های اجتماعی فرد اختلال ایجاد می‌کند.

افرادی که به عارضه اسکولیوز مبتلا هستند می‌توانند با مراجعه به مؤسسه کاردرمانی و توانبخشی ایستا، خدمات باکیفیت فیزیوتراپی، توانبخش و کاردرمانی که توسط پزشکان متخص ارئه می‌شود را دریافت کنند. کلینیک ایستا علاوه بر ارائه خدمات به افراد مبتلا به اسکولیوز می تواند جهت کاردرمانی ضایعه نخاعی، توانبخشی اتیسم، کاردرمانی بیماران نورولوژیک، گفتار درمانی، مشاوره و روانشناسی و…  خدمات درمانی مؤثری را به مراجعه کنندگان عزیز ارائه دهد.