علت درد سمت چپ و پایین شکم چیست؟ و چه راهکارهای درمانی دارد؟

کدام اندام‌ها در سمت چپ و پایین شکم قرار دارند؟

اگر شما با مشکل درد سمت چپ و پایین شکم مواجه هستید؛ ابتدا لازم است که در رابطه با قسمت‌ها مختلف شکم بدانید. ناحیه‌ی شکم را می‌توان به چهار قسمت تقسیم کرد. در سمت چپ و پایین شکم، بخش انتهایی روده بزرگ، کولون نزولی، کولون سیگموئید، قسمتی از روده کوچک، در زنان تخمدان چپ و لوله فالوپ چپ و حالب چپ قرار دارد. درد سمت چپ شکم می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود.

ممکن است منشا و دلیل درد شکم سمت چپ باشد یا از نقاط دیگر به این ناحیه ارجاع شده باشد. همچنین شروع درد در این ناحیه می‌تواند سایر قسمت‌های شکمی را نیز در گیر کند. به‌طور معمول زنان و افراد مسن مستعد این درد می‌باشند.

بررسی علت درد سمت چپ شکم:

به‌طور کلی اکثر افراد درد شکم یا دل درد را در طول زندگی خود بارها تجربه کرده‌اند، اما درد سمت چپ و پایین شکم می‌تواند علت‌های مختلف و مهمی داشته باشد که حتما باید پیگیری شود. این درد می‌تواند نشانه‌ی ابتلا به بیماری یا مشکلات جدی در بدن باشد. برخی از علل درد شکم سمت چپ در زنان و مردان مشترک است و برخی دیگر صرفا متخص به جنسیت خاص می‌باشد.

درد خفیف در سمت چپ شکم معمولا طی یک یا دو روز برطرف می‌گردد و خیلی نگران کننده نیست، اما اگر این درد با سایر علائم مثل کاهش وزن، تب، لخته‌های خون درون ادرار و مدفوع و استفراغ مداوم باشد، باید به پزشک متخصص در این زمینه مراجعه کنید. بیماری‌ها و اختلالات متعددی ممکن است سبب بروز این درد شود،  برخی از مهم ترین علت درد سمت چپ شکم عبارتند از:

1. ورم معده
2. یبوست
3. کولیت
4. دریورتیکولیت
5. فتق
6. التهاب روده
7. نفخ
8. مسمومیت‌های غذایی
9. سوءهاضمه
10. سندرم روده تحریک‌پذیر
11. انسداد روده
12. سرطان رکتوم
13. آپاندیسیت
14. زخم معده حاد
15. هپاتیت حاد
16. زونا
17. گاستریت
18. سنگ کلیه و التهاب یا ایجاد تومور در کلیه
19. پیچ خوردگی تخمدان
20. بارداری خارج از رحم
21. تغییرات دوره قاعدگی
22. عفونت مجاری ادرار
23. بیماری التهابی لگن
24. کیست تخمدان

احساس درد سمت چپ و پایین شکم علت‌های بسیار متعددی دارد که برخی از این علت‌ها در زنان و مردان مشترک است که در ادامه برخی از این علل و بیماری‌ها را شرح می‌دهیم:

کولیت

کولیت یک بیماری التهابی در روده بزرگ می‌باشد که ممکن است سبب ایجاد التهاب طولانی مدت در دستگاه گوارش شود. در واقع به ورم و آماس روده کولیت می‌گوییم. کولیت با علاوه برد درد سمت چپ شکم با علائم دیگری مثل اسهال خونی، کاهش وزن و درد در رکتوم همراه می‌باشد.

علت بروز این بیماری می‌تواند عفونت، مسمومیت غذایی، واکنش‌های خود ایمنی و حتی کم خونی باشد. همچنین کولیت در دو نوع مختلف التهابی و عفونی وجود دارد که درمان آن بستگی به نوع و شدت این بیماری دارد.

دیورتیکولیت

دیورتیکولیت به یک نوع التهاب در دیورتیکول‌های دیواره روده‌ی بزرگ می‌باشد، همچنین ممکن است به ندرت دیواره‌های روده‌ی کوچک نیز در گیر کند. دیورتیکول‌ها کیسه‌های کوچک در دیواره روده هستند که ممکن است به دلیل ضعف و تحت فشار قرار گرفتن دچار پارگی شوند و در معرض عفونت و التهاب قرار بگیرند.

علل احتمالی بروز این بیماری ضعف، ناتوانی عضلات روده، فشار بالا در داخل روده، التهاب و عفونت می‌باشد. دیورتیکولیت می‌تواند علت درد سمت چپ شکم باشد که در این مورد علاوه بر احساس درد سمت چپ و پایین شکم، تب، اسهال یا یبوست، خون ریزی رکتال، نفخ و حالت تهوع جزء علائم این بیماری می‌باشد.

گاستریت

دیواره‌های معده برای محافظت در برابر اسیدهای معده با مخاط پوشیده شده است. حال اگر این مخاط دچار التهاب شود، به آن گاستریت می‌گوییم. گاستریت می‌تواند به‌صورت حاد یا مزمن بروز پیدا کند و علل آن عفونت‌های باکتریایی، مصرف زیاد الکل، استرس، عادت‌های غذایی ناسالم و عدم رعایت بهداشت است.

انسداد روده

علت درد در سمت چپ شکم ممکن است اسندا روده باشد. انسداد روده به معنای مسدود شدن جریان ماده غذایی و مایعات در روده است که علت آن می‌تواند به دلیل چسبندگی، فتق، تومورهای سرطانی و… باشد. علائم انسداد روده علاوه بر درد سمت چپ پایین شکم، تورم شکم، استفراغ ماده سبز رنگ و اسهال یا یبوست می‌باشد. انسداد روده باید سریعا توسط پزشک تشخیص داده شود و مداخلات پزشکی در اسرع وقت شروع گردد.

سنگ کلیه چپ

سنگ کلیه به هرگونه رسوب املاح در کلیه می‌گویند، اگر کلیه چپ، سنگ تولید کند یا دچار عفونت و یا تومور شود ممکن است درد سمت چپ و پایین شکم را ایجاد کند. علاوه بر احساس درد شکم سمت چپ، وجود خون در ادرار، تب و لرز، افت فشار خون، سوزش و درد هنگام تخلیه ادرار، تهوع و استفراع از علائم وجود سنگ کلیه است. عادت‌های نادرست غذایی، سابقه‌ی خانوادگی و… در بروز سنگ کلیه نقش دارند.

زونا

زونا یک بیماری ویروسی است می‌تواند قبل از شروع بثورات پوستی، سبب سوزش شدید می گردد. زونا هم گاهی می‌تواند علت درد سمت چپ شکم باشد.

سوء هاضمه

سوء هاضمه به معنای عدم توانایی معده و سیستم گوارشی در هضم و جذب مواد غذایی است. سوء هاضمه یک بیماری نیست اما می‌تواند علائمی مثل درد سمت چپ و پایین شکم، سوزش شکم، احساس سفتی و پری در شکم، تورم، احساس سیری زودرس، اسهال و… باشد. علل این مشکل می‌تواند اضطراب و استرس، مصرف الکل، استفاده از برخی داروها، سیگار کشیدن و… باشد.

فتق شکمی

فتق بیرون زدگی یکی از اعضای بدن است که به دلیل ضعف عضلات دیواره‌ی شکم و سوراخ شدن عضلات آن ناحیه اتفاق می‌افتد. این بیماری نیز می‌تواند سبب ایجاد درد در شکم شود.

عفونت ریه در سمت چپ

اگر قسمت پایین ریه در سمت چپ دچار عفونت و التهاب شود، این مشکل می تواند علت درد در سمت چپ شکم باشد.

نفخ

نفخ به وضعیتی می‌گویند که سبب بزرگ شدن، احساس پر بودن و ایجاد فشار و درد در شکم می‌شود. این وضعیت معمولا به دلیل ایجاد گاز در روده و معده رخ می‌دهد که ممکن است بخاطر غذاهای سنگین، نوشیدنی‌های گازدار، سریع غذا خوردن، اضطراب و عدم تحرک کافی باشد. نفخ بیماری خطرناکی نیست و علاوه بر درد سمت چپ شکم ممکن است سبب بروز تب، استفراغ و احساس درد در نقاط مختلف شکمی نیز شود.

همانطور که اشاره شد این درد در زنان و مردان می‌تواند با علل متفاوتی بروز یابد، در ادامه به تفیکیک، علت بروز درد سمت چپ شکم در مردان و زنان را بررسی می‌کنیم.

علل احساس درد سمت چپ و پایین شکم در زنان

مهم‌ترین و رایج‌ترین این علل درد سمت چپ و پایین شکم در بانوان شامل موارد زیر می‌باشد.

• بیماری التهابی لگن

بیماری التهابی (PID) لگن یک عفونت التهابی در مجرای تناسلی لگن در زنان است ک به سمت رحم و لگن پخش می‌شود. علت اصلی این بیماری عفونت‌های باکتریایی مقاربتی، آندومترویوز، آبسه رحم و لوله‌ی فالوپ و سرطان دهانه رحم می‌باشد. این بیماری علائمی نظیر تب، تغییر در قاعدگی، خون ریزی بین قاعدگی، ادرار کمرنگ، ادرار دردناک، رابطه ی جنسی دردناک و درد سمت چپ و پایین شکم می‌باشد.

• درد دوران قائدگی 

یکی از علت‌های درد سمت چپ شکم در زنان درد قائدگی (Dysmenorrhea) می‌باشد. علت این درد معمولا گرفتگی عضلات می‌باشد که می‌تواند سبب بروز درد جزئی یا شدید شود. این درد می‌تواند با علائم دیگری مثل نفخ، تهوع، اسهال یا بیوست و… همراه باشد.

• کیست تخمدان

کیست تخمدان یک کیسه مملو از مایع است که در داخل یا روی تخمدان تشکیل می‌شود. تخمدان‌ها بخشی از سیستم تولید مثل در زنان می‌باشد. ایجاد کیست در تخمدان بسیار دردناک است که اگر این کیست در تخمدان سمت چپ ایجاد شود، سبب بروز درد سمت چپ پایین شکم می‌گردد.

علاوه بر دل درد، تورم و فشار در شکم، اختلال در چرخه‌ی قاعدگی، درد هنگام رابطه جنسی، تغییرات وزن و تغییرات روحی از علائم این بیماری می‌باشد.

• پیخ خوردگی تخمدان سمت چپ

اگر تخمدان به دور محور طبیعی خود بچرخد، ممکن است سبب قطع یا کاهش خونرسانی به تخمدان شود. این بیماری باعث ایجاد درد سمت چپ و پایین شکم، تهوع و استفراغ، تاکی کاردی، تورم شکم و سر درد می‌شود. این وضعیت به‌طور ناگهانی و بدون هشدار اتفاق می‌افتد و لازم است که سریعا مداخلات پزشکی برای درمان این بیماری آغاز شود.

• بارداری خارج از رحم

بیشتر بارداری‌های خارج از رحمی در لوله‌های فالوپیو رخ می‌دهد. همچنین ممکن است در مکان‌های دیگری مثل کردن رحم، تخمدان یا زیر شکم باشد.

بارداری خارج از رحم به عت عدم توانایی رشد جنین در محیط غیر رحمی خطرناک است و ممکن است علاوه بروز درد سمت چپ پایین شکم، سبب خون ریزی شود.

• آندومتریوز

در آندوتریوز دیواره داخلی رحم در خارج از محل اصلی خود تشکیل می‌شود و رشد می‌کند. این بیماری درد ناک ممکن است قسمت‌های محتلف بدن مثل لگن و شکم را درگیر کند. آندومتریوز یکی از علت‌های اصلی ناباروری در بانوان می‌باشد.

احساس درد سمت چپ شکم، لگن، قاعدگی‌های دردناک و حتی احساس درد بیش از اندازه در هنگام برقراری رابطه جنسی از علائم این بیماری می‌باشد. علت بروز این بیماری ناشناخته است اما با شروع دوران یائسگی از بین می‌رود.

علل بروز درد سمت چپ شکم در مردان

درد شکمی در مردان نسبت به زنان کمتر شایع است اما رایج‌ترین علت آن پیج خوردگی بیضه است که اگز این اتفاق در کیسه سمت چپ رخ دهد سبب بروز درد سمت چپ شکم در مردان می شود.

پیچ خوردگی بیضه

پیچ خوردگی بیضه در سمت چپ سبب کاهش جریان خون رسانی به بیضه، از بین رفتن بافت بیضه، تورم و درد سمت چپ و پایین شکم می‌شود.

این بیماری ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما اکثرا در سن ۱۲ تا ۱۶ سالگی دیده می‌شود. درد ناگهانی بیضه، شکم درد و حالت تهوع مهم ترین علائم پیچ خوردگی بیضه می‌باشند.

درد روده سمت چپ:

یکی از دلایل درد در سمت چپ شکم، مشکلات روده ای می‌باشد. درد روده سمت چپ ممکن است بصورت مداوم یا ناگهانی ایجاد ده باشد، برای تشخیص دقیق علت این مشکل باید پزشک متخصص آزمایشات و تست‌های بالینی را انجام دهد و بر طبق آن ارزیابی کند. 

از طرفی درد روده سمت چپ ممکن است به دلایل ساده ای مثل تغییرات رژیم غذایی، یبوست، سرما و اسپاسم شکمی باشد. اما اگر هیچکدام از عوامل ذکر شده در شما وجود نداشت باید به پزشک مراجعه کنید و علت درد را ریشه یابی کنید.

باید در نظر داشته باشید که علت درد روده سمت چپ می تواند، آسیب دیواره روده، سندرم IBS، دیس‌بیوتیکولیتیس و… باشد.

چه زمانی برای درد سمت چپ و پایین شکم باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر درد شکمی بیش از 24 ساعت ادامه یابد و همراه با علائم زیر بروز باشد، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید:

• اسهال
• یبوست
• استفراغ‌های مکرر
• کاهش وزن شدید
• سرگیجه و دوبینی
• وجود خون در مدفوع و ادرار

هریک از علائم ذکر شده می‌تواند نشانه‌ی بروز بیماری‌های مختلفی باشد که دلایل متعددی برای آنها وجود دارد، تشخیص دقیق نوع و شدت بیماری باید حتما توسط پزشک متخصص انجام گیرد و اطلاعات این مقاله صرفا برای شناخت بهتر شما نسبت به دردهای شکم است.

تشخیص درد سمت چپ و پایین شکم

پزشک علاوه بر انجام معاینه‌های بالینی، برای تشخیص دقیق تر و ریشه یابی نوع بیماری، شدت و دلیل آن به آزمایش‌های دیگری نیاز دارد، از جمله:

• آزمایش خون
• آزمایش ادرار و مدفوع
• سونوگرافی
• سی تی اسکن شکمی
• رادیوگرافی
• آندوسکوپی
• ام آر آی
• کولونوسکوپی

درمان درد سمت چپ و پایین شکم

درمان درد سمت چپ پایین شکم بستگی به علت بروز آن دارد. پس از آنکه پزشک متخصص بیماری را به‌طور دقیق تشخیص داد، ممکن است از روش‌های درمانی مختلفی استفاده کند، مثل:

• دارو درمانی
• رژیم غذایی (رژیم درمانی)
• درمان گیاهی
• تمرین درمانی
• ماساژ درمانی
• تنظیم چرخه قاعدگی
• جراحی

پزشکان متخصص و باتجربه ما در مرکز فیزیوتراپی و توانخشی ایستا می‌توانند به شما در زمینه‌های ازجمله درمان درد سمت چپ شکم، ارائه خدمات کاردرمانی، فیزیوتراپی بزرگسالان، توانبخشی کودکان، گفتاردرمانی، توانبخشی بیماران نورولوژی، مشاوره روانشناسی و… به شما مراجعه کنندگان عزیز کمک کنند.

سوالات متداول

• آیا درد سمت چپ و پایین شکم همیشگی است یا ممکن است به صورت موقتی وابسته به شرایط خاصی ظاهر شود؟

پاسخ: درد سمت چپ و پایین شکم می‌تواند همیشگی یا موقت باشد؛ بستگی به علل اساسی آن دارد.