اسپاسم و یا گرفتگی گردن به انقباضات غیر ارادی عضلات این ناحیه می‌گویند. گرفتگی گردن، یکی از بیماری‌های رایج و شایع است که اکثر افراد به طور موقت یا مزمن آن را تجربه کرده‌اند. اسپاسم گردن معمولاً بسیار دردناک است و با احساس سفتی و محدودیت در حرکت گردن همراه است. درد ناشی از اسپاسم گردن می‌تواند به شکل‌های مختلفی ظاهر شود؛ از دردهای شدید و تیز تا دردهای خفیف و مزمن.
این درد ممکن است چندین ساعت تا چند روز به طول بیانجامد و گاهی حتی در مواردی پیچیده‌تر، مدت زمان بیشتری طول بکشد تا عضلات گردن به حالت عادی خود بازگردند. با کاهش شدت اسپاسم، درد به تدریج از بین می‌رود. خشکی و اسپاسم گردن معمولا دوطرفه است.
اسپاسم گردن می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. از مهم‌ترین علل آن می‌توان به استرس، قرارگیری نادرست گردن در طول خواب یا در وضعیت‌های کاری، و همچنین انجام حرکات ناگهانی و نامناسب اشاره کرد. با این حال، اسپاسم تنها علت دردهای گردن نیست. مشکلاتی همچون آرتریت، فتق دیسک گردنی، و باریک شدن کانال‌های عصبی نیز می‌توانند به عنوان عوامل مهم در ایجاد درد در ناحیه گردن نقش داشته باشند. از طرفی، اسپاسم گردن می‌تواند عوارض مانند سردردهای شدید، سرگیجه و حتی کاهش دامنه حرکتی گردن را نیز به همراه داشته باشد.
در اکثر موارد، اسپاسم گردن به طور خودبه‌خودی بهبود می‌یابد و نیازی به درمان‌های پیچیده نیست. معمولاً تمرینات ورزشی ساده و درمان‌های خانگی مانند استفاده از کمپرس گرم یا سرد، ماساژ ملایم و تغییر وضعیت خواب و کار می‌توانند به تسکین اسپاسم و کاهش درد کمک کنند. ورزش‌های تقویتی مخصوص گردن نیز می‌توانند از تکرار این مشکل جلوگیری کنند. با این حال، اگر اسپاسم و گرفتگی گردن به مدت طولانی ادامه یابد و بهبود نیابد، یا با علائم جدی‌تری مانند ضعف عضلانی، بی‌حسی یا درد شدید همراه باشد، مشاوره با پزشک متخصص ضروری است. در این شرایط، پزشک متخصص مغز و اعصاب یا ارتوپد می‌تواند با بررسی دقیق وضعیت شما و انجام تست‌های لازم، علت دقیق اسپاسم گردن را شناسایی کرده و درمان مناسب را تجویز کند.
بنابراین، گرفتگی گردن اگرچه در بسیاری از موارد مشکل جدی‌ای محسوب نمی‌شود و با روش‌های ساده قابل کنترل است، اما در صورت مزمن شدن یا همراهی با سایر علائم هشداردهنده، نیازمند توجه بیشتری است. تشخیص به موقع و انجام درمان مناسب می‌تواند به کاهش درد و جلوگیری از عوارض جدی‌تر کمک کند.
اسپاسم گردن با درد در هنگام حرکت دادن سر، گردن درد، شانه درد، سر درد و حتی درد بازو مشخص میشود. به گونه‌ای که فرد برای نگاه کردن به طرفین شانه فرد مجبور میشود کل بدن را بچرخاند.
انواع مختلف درد گردن
فهرست
تقریباً همه افراد در دوره‌هایی از زندگی خود با درد گردن مواجه شده‌اند. گرفتگی و اسپاسم گردن از رایج‌ترین دلایل این دردها هستند، اما به طور کلی، درد گردن می‌تواند ناشی از عوامل و شرایط متفاوتی باشد. در ادامه، به رایج‌ترین انواع درد گردن اشاره خواهیم کرد:
درد عضلانی گردن
این نوع درد اغلب در ناحیه گردن یا شانه‌ها احساس میشود و معمولاً به دلیل فعالیت بیش از حد، فشار فیزیکی یا استرس‌های روانی بروز می‌کند. در این حالت، نقاط یا گره‌های دردناکی در عضلات گردن تشکیل میشود که به لمس حساس هستند. فشارهای جسمی و روانی می‌توانند منجر به انقباض عضلات شوند و درد ایجاد کنند.گرفتگی یا اسپاسم عضلات گردن
اسپاسم گردن نوعی گرفتگی شدید و ناگهانی در عضلات گردن است که حرکت گردن را محدود کرده و معمولاً با احساس سفتی و ناراحتی از خواب بیدار می‌شوید. این گرفتگی گردن ممکن است به دلیل آسیب عضلات، مشکلاتی در دیسک‌های بین مهره‌ای (مانند فتق دیسک گردنی) یا حتی به دلایل عصبی و روانی رخ دهد. اگرچه هنوز دلیل دقیق و واضحی برای بروز این نوع اسپاسم‌ها مشخص نشده است، ولی فشارهای جسمی و روحی نقش مهمی در آن دارند.درد ناشی از فاست یا آرتروز گردن
این نوع درد در فضای بین مهره‌های گردنی اتفاق می‌افتد و ناشی از تخریب یا فرسایش دیسک‌های بین مهره‌ای است. کاهش فاصله بین مهره‌ها باعث افزایش تماس مهره‌ها با هم میشود و در نتیجه درد ایجاد می‌کند. در این شرایط، ممکن است زائده‌های استخوانی در اطراف مهره‌ها تشکیل شود که باعث تنگی کانال نخاعی می‌گردد. این نوع درد می‌تواند به صورت تیز و ناگهانی یا به شکل سوزن سوزن شدن ظاهر شود و به شانه‌ها یا بالای کمر منتقل شود.درد عصبی گردن
این درد ناشی از تحریک یا آسیب به اعصاب نخاعی است که از گردن می‌گذرند. بسته به نوع عصب درگیر، درد ممکن است به بازوها و دستها منتقل شود. دردهای عصبی ممکن است به شکل تیز، ضربه‌ای یا به صورت سوزن سوزن شدن احساس شود.درد ارجاع شده از اعضای دیگر
گاهی اوقات، درد گردن ناشی از مشکلاتی در اعضای دیگر بدن است. برای مثال، مشکلات قلبی یا ناراحتی‌های مربوط به مری می‌توانند منجر به درد در ناحیه گردن شوند. در این نوع درد، منشأ مشکل در گردن نیست، بلکه عضوی دیگر از بدن دچار اختلال است و درد به گردن منتقل میشود.
اسپاسم و گرفتگی گردن دو مورد شایع از انواع دردهای گردنی هستند که می‌توانند کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهند. توجه به این دردها و در صورت نیاز مراجعه به پزشک، برای پیشگیری از مشکلات جدی‌تر ضروری است.
علائم اسپاسم، خشکی و گرفتگی گردن:
عضلات گردن، از قسمت سر و گردن شروع می‌شوند و برخی تا شانه‌ها ادامه می‌یابند، بنابراین گرفتگی این عضلات علاوه بر گردن، شانه‌ها را نیز درگیر می‌کند.
برخی از علائم گرفتگی گردن و شانه عبارتند از:
- سردرد و سرگیجه
- درد شدید و ناگهانی در گردن هنگام استراحت
- درد شدید در شانه، بازو و حتی مچ دست
- محدودیت حرکتی گردن و شانه‌ها
- افزایش درد هنگام حرکت گردن، شانه و دستان
- احساس سوزن سوزن شدن در پایین گردن، شانه و مچ دست
- احساس بی حسی و کرختی در شانه و دستان
- فاسیکولاسیون و پرش عضلانی در گردن و شانه
در صورتی گرفتگی گردن با علائم زیر همراه باشد، بهتر است در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید:
- بالا رفتن دمای بدن و تب
- از دست دادن تعادل و سرگیجه شدید
- حالت تهوع و استفراغ‌های مکرر
- سردرد و افزایش حساست به نور
- بی حسی کامل در عضلات شانه‌ها و دستان
- ضعف شدید در بدن به‌خصوص بازوها
عضلات گردن و ستون مهره‌ای این ناحیه، قابلیت حرکت، نگهداری و چرخش به طرفین را برای سر ممکن ساخته است. وجود نخاع در ستون فقرات بر اهمیت گردن به عنوان یک عضو فوق حساس و مهم در بدن، می‌افزاید. بنابراین توجه به علت گرفتگی گردن بسیار مهم است.
چرا عضلات گردن ما دچار اسپاسم و سفتی می‌شوند؟
علل مختلفی باعث گرفتگی عضلات گردن میشود، توجه به این موارد و کاهش خطر مواجه شدن با هرکدام می‌تواند به ما در پیشگیری از اسپاسم گردن و عارضه‌های همراه آن کمک کند.
5 دلیل مهم گرفتگی گردن اشاره می‌کنیم که عبارتند از:
بیماری‌ها و اختلالات پزشکی:
- مننژیت
- سر دردهای حاد و مزمن
- اسپوندیلوزیس گردن
- عفونت‌های ویروسی
- تنگی کانال نخاعی
- دیسک دژنراتیو گردن
- فیبرومیالژیا (Fibromyalgia)
- دیسک بالجینگ (Disc Bulging)
- استئومیلیت گردن (Osteomyelitis)
- دیستونی سرویکال یا کجی گردن (torticollis)
گرفتگی ناشی از پوسچر نامناسب:
- خم نگه داشتن سر در طولانی مدت (افرادی که ساعات طولانی روز را با گوشی کار می‌کنند یا بدون کتاب نگه دار، مطالعه می‌کنند.)
- جلو نگه داشتن سر در طولانی مدت (افرادی که با کامپیوتر کار می‌کنند و گیمرها)
- خوابیدن در پوسچر نامناسب (زیاد بودن ارتفاع بالشت، قرار دادن بازو و آرنج روی سر، خوابیدن روی تشک نامناسب)
- خوابیدن زیر باد سر مستقیم کولر و پنکه
استرس و اضطراب شدید:
- تنش‌ها و فشارهای روانی حاد مزمن باعث افزایش ترشح کورتیزول در بدن میشود. افزایش این هورمون نیز سبب افزایش فشار خون و اسپاسم و گرفتگی عضلات گردن می‌گردد.
آسیب‌های ناشی از ورزش و تروما:
- بلند کردن وزنه‌های سنگین
- تمرینات شدید، پرتکرار ورزشی که شانه و اندام فوقانی را درگیر کند.
- سقوط از ارتفاع و ضربه زدن به گردن
مصرف برخی از داروها:
- برخی از داروها مثل متوکلوپرامید و هالوپریدول و مصرف بیش از اندازه الکل و سیگار سبب گرفتگی و اسپاسم عضلات میشود.
علت گرفتگی گردن هر چه باشد، می‌تواند بسیار آزاردهنده و دردناک باشد به گونه‌ای که در انجام فعالیت‌های روزمره ما اختلال ایجاد کند. اگر اسپاسم گردن به موقع تشخیص داده نشود و یا مورد درمان قرار نگیرد، به تدریج بدتر، آسیب‌زا تر و سخت‌تر میشود.
بنابراین بهتر است در اسرع وقت مراحل درمان این عارضه را آغاز کنیم، تا از بروز عوارض جانبی جلوگیری کنیم.
راه‌های درمان گرفتگی عضلات گردن (11 روش درمانی رایج)
اولین راه درمانی استراحت کردن و قرار دادن گردن در وضعیت نوترال است. بهتر است پس از گرفتگی تا چند روز از کار و فعالیت‌های سنگین دوری کنیم تا عضلات بار دیگر در حالت آرامش قرار گیرند. برخی دیگر از راه‌های درمان گرفتگی گردن عبارتند از:
یخ یا گرما درمانی: استفاده از مدالیته‌های سرمایی مثل یخ پس از آسیب به مدت 10 تا 15 دقیقه می‌تواند به کنترل التهاب عضلات و تسکین درد کمک کند. مدالیته‌های گرما درمانی، مثل گرفتن دوش آب گرم سبب شل شدن ماهیچه‌ها، کاهش درد و افزایش دامنه‌ی حرکتی میشود.
دارو درمانی: استفاده از برخی داروهای خانگی و مسکن‌های بدون نسخه مثل ایبوپروفن، ناپروکسن و یا استامینوفن، می تواند به تسکین درد شما کمک کند.
گردنبند طبی و بریس: در صورتی که درد شما حین فعالیت زیاد میشود، می‌توانید برای مدت کوتاهی از گردنبند استفاده کنید تا با نگه داشتن گردن در حالت مناسب از بروز درد، التهاب و اسپاسم گردن جلوگیری کند. توجه داشته باشید که استفاده‌ی مداوم از گردنبند، بدون نسخه‌ی پزشک ممکن است سبب ضعف عضلات گردن شما بشود.
درمان گرفتگی عضلات گردن با تزریق کورتون: تزریق کورتون و دیگر داروهای استروئیدی به کاهش التهاب و درد کمک می‌کند. استفاده از این داروها به دلیل عوارض جانبی زیاد کمتر پیشنهاد میشود.
استفاده از الکتروتراپی و تنس: در این روش درمانی استفاده ازتنس و تحریکات الکتریکی ناشی از آن می‌تواند به آزاد شدن ضد دردهای طبیعی بدن، کاش درد، التهاب و گرفتگی گردن بسیار کمک کند.
استفاده از اولتراسوند: دستگاه اولتراسوند با امواج صوتی در فرکانس بالا می‌تواند برای گرم کردن عمقی و موضعی گردن، شل شدن عضلات و کاهش گرفتگی بسیار مناسب باشد.
درمان گرفتگی عضلات گردن با استفاده از مگنت تراپی: روش درمانی مگنت تراپی برای کاهش دردهای عضلانی بسیار مناسب است. استفاده از مگنت تراپی به خصوص در گرفتگی گردن ناشی از دیسک بسیار پیشنهاد میشود.
ماساژ درمانی: ماساژ در جهت بالک عضله باعث افزایش خون رسانی موضعی، کاهش درد و آزاد سازی تریگر پوینت‌ها و نقاط ماشه ای عضلات میشود.
طب سوزنی: همانطور در که سایر مقاله‌ها اشاره شد، نیدلینگ یا طب سوزنی سبب انسداد سیگنال‌های درد، آزاد سازی نقاط ماشه‌ای عضلات، افزایش ترشح اندورفین، افزایش خون رسانی، کمک به دفع مواد زائد خون، کاهش التهاب و تسکین درد میشود.
مدیریت استرس: مریریت استرس و دوری از فشارهای روانی با استفاده از خدمات مشاوره روانشناسی می‌تواند به آرامش بدنی شما، ترشح ضد دردهای طبیعی بدن وجلوگیری از اسپاسم عضلانی کمک کند.
تمرینات توانبخشی برای درمان گرفتگی عضلات گردن (راهنمای تصویری و ویدیو): تمرینات مختلفی از جمله تمرینات کششی به کاهش التهاب و درد کمک می‌کند، پس از انجام تمرینات کششی درمانگران توانبخشی می‌توانند تمرینات دامنه‌ی حرکتی و تقویتی را آغاز کنند. برخی از تمرینات ورزش درمانی مناسب گرفتگی گردن که در کلینیک توانبخشی ایستا برای شما آماده شده است به شرح زیر است:
تمرین اول:
مطابق تصویر و طبق مراحل زیر عمل کنید:
- به‌صورت نشسته یا ایستاده (هرکدام برای شما آسانتر و راحت تر است) قرار بگیرید.
- سپس چانه خود را به آرامی به سینه نزدیک کنید و 15 ثانیه نگه دارید.
- در مرحله بعد به آرامی سر خود را تا جایی که درد شما را بیشتر نمی‌کند، به سمت سقف بالا ببرید و 15 ثانیه نگه دارید.
- این تمرین را می‌توانید به 10 بار در طول روز انجام دهید.
برای مشاهده ویدیو آموزشی تمرین اول بر روی آن کلیک کنید.
تمرین دوم:
مطابق تصویر و طبق مراحل زیر عمل کنید.
- در حالت ایستاده یا نشسته قرار بگیرید.
- سپس سر خود را به آرامی به شانه راست نزدیک کنید به گونه‌ای گوش شما به شانه راست برخورد کند.
- سپس با کمک دست راست، شانه سمت چپ به سمت پایین نگه‌دارید.
- این حالت رابه مدت 15 ثانیه حفظ کنید و سپس برای سمت مقابل تکرار کنید. این تمرین را نیز می‌توانید 10 مرتبه در طول روز تکرار کنید.
برای مشاهده ویدیو آموزشی تمرین دوم بر روی آن کلیک کنید.
تمرین سوم:
مطابق تصویر و طبق مراحل زیر عمل کنید.
- مطابق تصویر زیر در حالت ایستاده یا نشسته، دست چپ خود را به‌طور کامل بکشید.
- سپس سر و گردنتان را به سمت راست و بالا بچرخانید.
- این حالت را 10 ثانیه حفظ کنید. و سپس برای سمت مقابل تکرار کنید.
- تمرین را می‌توانید 5 مرتبه در طول روز انجام دهید.
برای مشاهده ویدیو آموزشی تمرین سوم بر روی آن کلیک کنید.
تمرین چهارم:
مطابق تصویر و طبق مراحل زیر عمل کنید.
- مطابق تصویر زیر در حالت نشسته یا ایستاده قرار بگیرید.
- سپس دستها را درکنار بدن قرار دهید و به آرامی کتف‌های خود را بهم نزدیک کنید.
- این حالت را 15 ثانیه نگه‌دارید. تمرین را می‌توانید 10 مرتبه تکرار کنید.
برای مشاهده ویدیو آموزشی تمرین چهارم بر روی آن کلیک کنید.
تمرین پنجم:
مطابق تصویر و طبق مراحل زیر عمل کنید.
- مطابق با تصویر زیر روی یک صندلی بنشینید.
- دستان خود را پست سر و گردن بهم قفل کنید.
- سپس به آرامی سر را به سمت سقف بالا ببرید و به دستان خود تکیه دهید.
- این حالت را 10 ثانیه حفظ کنید و تمرین را 10 مرتبه انجام دهید.
برای مشاهده ویدیو آموزشی تمرین پنجم بر روی آن کلیک کنید.
چند توصیه کوتاه برای پیشگیری و مدیریت اسپاسم و گرفتگی گردن
- اسپاسم گردن یکی از مشکلات رایجی است که ممکن است در طول شب و هنگام خواب رخ دهد. برای جلوگیری از بروز گرفتگی گردن در این شرایط، استفاده از بالش مناسب که به خوبی با حالت طبیعی گردن هماهنگ باشد بسیار اهمیت دارد. همچنین باید از خوابیدن روی شکم خودداری کرده و ترجیحاً به پشت یا پهلو بخوابید، چرا که این وضعیت‌ها فشار کمتری بر گردن وارد می‌کنند.
- یکی دیگر از عواملی که ممکن است منجر به اسپاسم گردن شود، فشردن دندان‌ها در طول شب است. اگر این مشکل را دارید با دندانپزشک مشورت کنید و یا از محافظ دهان برای جلوگیری از این عادت استفاده کنید. این کار می‌تواند فشار اضافی به گردن و فک را کاهش دهد و در نتیجه احتمال بروز اسپاسم گردنی کمتر شود.
- برای جلوگیری از گرفتگی گردن در زندگی روزمره، باید به وضعیت بدن و استفاده از وسایل الکترونیکی توجه ویژه‌ای داشته باشید. خم کردن گردن برای مدت طولانی هنگام کار با کامپیوتر یا لپ‌تاپ، و همچنین حمل کیف‌ها یا کوله‌پشتی‌های سنگین می‌تواند فشار زیادی به عضلات گردن وارد کند و منجر به گرفتگی گردن شود. محدود کردن استفاده از این وسایل و اطمینان از قرارگیری صحیح گردن در حین فعالیت‌ها می‌تواند به پیشگیری از این مشکل کمک کند.
- اضطراب و استرس نیز از عوامل مهم بروز گرفتگی گردن است. بنابراین، مدیریت استرس و جلوگیری از تنش‌های عصبی نقش مهمی در پیشگیری از اسپاسم دارد. استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی مانند تنفس عمیق، یوگا، مدیتیشن و ورزش‌های آرام‌بخش مانند تای‌چی می‌تواند به کاهش تنش و فشار عضلات کمک کند. همچنین، قدم زدن در طبیعت و انجام فعالیت‌های آرامش‌بخش دیگر به بهبود خلق‌وخو و کاهش التهاب عضلات گردن کمک شایانی می‌کند.
- اگر اسپاسم گردن شدید و طولانی مدت باشد، بهتر است که به درمان با روش‌های خانگی بسنده نکنید و به یک کلینیک طب فیزیکی مراجعه کنید تا علت دقیق بررسی و درمان مناسب آغاز شود.
کلینیک فیزیوتراپی ایستا می‌تواند درجهت بهبود اسپاسم عضلات و کاهش درد ناشی از گرفتگی گردن به شما کمک کند. در صورت نیاز به ویزیت انلاین یا حضوری توسط تیم درمانی ما و آشنایی با خدمات کاردرمانی، فیزیوتراپی و توانبخشی بزرگسالان و کودکان کلینیک ایستا می‌توانید با یکی از راه‌های تماس ذکر شده در سایت، با ما در ارتباط باشید.
سوالات متداول:
برای درمان اسپاسم گردن و شانه، می‌توان از روش‌هایی مانند ماساژ ملایم، گرم‌کردن ناحیه با کمپرس گرم، انجام تمرینات کششی و تقویتی، استفاده از داروهای ضدالتهابی و تکنیک‌های آرام‌سازی مثل یوگا یا مدیتیشن بهره برد. در موارد شدیدتر، مراجعه به کاردرمانی نیز توصیه میشود.
بله، درمان سریع گرفتگی گردن ممکن است. با استفاده از روش‌هایی مانند ماساژ ملایم، کمپرس گرم، و انجام تمرینات کششی می‌توانید به کاهش درد و تسکین اسپاسم کمک کنید. همچنین، استراحت و تغییر وضعیت بدن نیز می‌تواند در بهبود سریع مؤثر باشد.
گرفتگی گردن می‌تواند به بروز درد در دستها منجر شود به دلیل اینکه اعصاب و رگ‌های خونی که از گردن به دستها می‌روند، در این ناحیه قرار دارند. وقتی عضلات گردن دچار اسپاسم یا گرفتگی می‌شوند، فشار به این اعصاب و رگ‌ها افزایش می‌یابد و می‌تواند منجر به ایجاد درد، بی‌حسی یا سوزن‌سوزن شدن در دستها شود. این وضعیت به خصوص در مواردی که درد یا اسپاسم شدید باشد، بیشتر رخ می‌دهد.
اسپاسم گردن می‌تواند به دلیل استرس، وضعیت نادرست بدن، فعالیت‌های فیزیکی شدید، آسیب‌های جسمی، مشکلات ساختاری مانند آرتریت، و خستگی ایجاد شود.
علائم اسپاسم گردن شامل درد و سفتی در ناحیه گردن، محدودیت در حرکت گردن، درد در شانه‌ها و بازوها، و گاهی سردرد یا سرگیجه می‌باشد. همچنین، احساس نقاط دردناک یا گره‌های عضلانی نیز ممکن است مشاهده شود.
بله، سفتی و گرفتگی گردن معمولاً با لمس کردن مشخص میشود. در این حالت، عضلات ممکن است به طور محسوس سخت و حساس به فشار احساس شوند و نقاط یا گره‌های دردناک در ناحیه گردن قابل شناسایی باشند. این حس سفتی می‌تواند با حرکت گردن نیز همراه باشد.
