میگرن چیست؟
فهرست
سردرد مزمن شدید، میگرن نام دارد. میگرن یک نوع سردرد مزمن است که با درد شدید و علائم دیگر همچون استفراغ، تهوع، تاری دید، حساسیت نسبت به نور و بو، و حتی مشکلات گفتاری و حرکتی همراه است. این حملات معمولاً به‌صورت حمله‌ای رخ می‌دهند و ممکن است به صورت متناوب و متنوع ظاهر شوند. عوامل مختلفی نظیر استرس، تغییرات هورمونی، نورهای خیره کننده، صداهای بلند، و بوهای تند می‌توانند منجر به تحریک و بروز آن شوند.
برای آشنایی بیشتر با میگرن، شناخت انواع مختلف آن، علائم آن، روش تشخیص میگرن، روش‌های درمان و…. در این مقاله از سایت مرکز کاردرمانی و توانبخشی ایستا (ارائه دهنده خدمات فیزیوتراپی، توانبخشی و کاردرمانی) با ما همراه باشید.
میگرن یک نوع سردرد شایع است که اکثراً به صورت سردردهای ضربانی در یک طرف سر ظاهر می‌شود. این نوع سردرد ممکن است از چند ساعت تا چند روز متوالی طول بکشد و با عواملی مانند بو، صدا، و نور تشدید یابد. هنوز علت دقیق این نوع سردرد ناشناخته است. میگرن به عنوان یک نوع سردرد اولیه شناخته می‌شود، به این معنا که هیچ عامل اولیه مشخص برای آن شناخته نشده است. اما در سردردهای ثانویه، این نوع سردرد ناشی از بیماری‌های دیگر نظیر سینوزیت، تومور مغزی، و مشکلات بینایی و غیره، ممکن است رخ دهد.
شناخت 8 نوع از انواع مختلف میگرن:
انواع مختلف میگرن عبارت است از:
- بدون اورا (هاله): بدون تجربه علائم هاله همراه سردرد اتفاق می‌افتد.
- بدون سردرد (میگرن خاموش): تنها علائم هاله بدون همراهی سردرد وجود دارد.
- بدون سردرد (میگرن خاموش): تنها علائم هاله بدون همراهی سردرد وجود دارد.
- چشمی: علاوه بر سردرد، اختلالات بینایی مانند تاری دید و درد پشت کاسه چشم رخ می‌دهد.
- همی‌پلژیک (یک‌طرفه): علائم از جمله ضعف شدید بدنی و بی‌حسی موقت یک طرفه، همراه با احساس سوزن‌سوزن شدن، سرگیجه و مشکلات بینایی را همراه سردرد نشان می‌دهد.
- پیوسته: سردرد شدید و طولانی‌مدت است که ممکن است به مدت چند روز ادامه داشته باشد.
- مزمن: افرادی که نزدیک به نیمی از روزهای ماه را با سردرد سپری می‌کنند، مبتلا به میگرن مزمن هستند.
- هاله ساقه مغز: علائم شدیدی مانند از دست دادن تعادل، تکلم نامفهوم و سرگیجه به‌طور ناگهانی قبل از سردرد تجربه می‌شود.
مهم است که درمان و مدیریت میگرن توسط یک متخصص و درمانگر مورد بررسی و مشاوره قرار گیرد.
علائم اورا (هاله) چیست؟
هاله به مجموعه‌ای از علائم حسی، حرکتی و گفتاری می‌گویند. این علائم قبل از سر درد بروز می‌یابند و ممکن است 10 تا 60 دقیقه تداوم داشته باشند. علائم هاله در هر فرد متفاوت است، اما به‌طور کلی این علائم شامل موارد زیر می‌باشد:
- بروز نقاط کور بینایی
- از دست دادن موقتی بینایی
- اختلالات گفتاری و تکلمی
- بی‌حسی‌های موضعی پوست
- وزوزکردن گوش
- دیدن جرقه‌های رنگی
- حس کردن بو وطعم‌های خاص
در ادامه به راه‌های تشخیص میگرن می‌پردازیم.
تشخیص میگرن به چه صورت است؟
هیچ آزمایش و روش مشخص و قطعی برای تشخیص میگرن وجود ندارد. پزشکان متخصص با تشخیص افتراقی به کمک آزمایشات مختلف و تصویر برداری و بررسی سوابق خانوادگی، وجود این بیماری را تشخیص می‌دهند.
سردردهای میگرن چه علائمی دارند؟
بارزترین علامت میگرن، سردرد است که ممکن است خفیف یا شدید باشند. این درد معمولا به صورت یک طرفه است که می‌تواند در جلو سر و یا پشت سر را دردگیر کند.
گاهی اوقات این درد یک طرفه کاسه‌ی پشت چشمی، شقیقه‌ها، فک و حتی گردن را هم درگیر می‌کند. این سردرد مزمن علاوه بر درد شدید سر، علائم دیگری نیز دارد. برخی از علائم عبارتند از:
- کاهش اشتها
- حالت تهوع شدید و استفراغ
- احساس تب یا لرز
- ضعف جسمی و بی‌حسی دست و پا
- حساسیت نسبت به صدا، بو و نورهای شدید
- احساس گیجی و تاری دید
- سردرد هنگام بیدار شدن از خواب
- در موارد نادر، اسهال یا یبوست
- بی‌خوابی و خستگی
- اختلال در تمرکز
- سفتی و احساس درد در گردن
- وزوز کردن گوش
سایر علائم آن که ممکن است به ندرت در افراد بروز یابد شامل موارد زیر است:
- احساس صدا و درد در گوش
- اختلالات تکلمی
- مشکلات ادراکی
- تورم و التهاب صورت
- درد در صورت و فک
- احساس عطش و تشنگی
- کابوس‌های شبانه
به طور کلی میگرن به عنوان یک بیماری پیچیده که علت مشخصی ندارد، همراه با طیف گسترده‌ای از علائم است که در افراد مختلف، می‌تواند کاملا متفاوت باشد.
شناخت ریسک فاکتورهای میگرن:
میگرن یک بیماری عصبی است، همانطور که ذکر شد علت دقیق آن به‌طور کامل مشخص نشده اما طبق تحقیقات اخیر برخی از فاکتورهایی که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند، عبارتند از:
- عومل محیطی: تغییرات جوی، بوهای تند، صداهای بلند و حتی تنش‌های روحی-روانی
- عوامل ژنتیکی: وجود سابقه خانوادگی با مبتلا بودن به میگرن
- جنسیت: به علت تغییرات هورمونی ماهانه، احتمال بروز آن در زنان شایع‌تر است.
- عوامل روانشناختی: زندگی در شرایط استرس‌زا، همراه با اضطراب و افسردگی
- سبک زندگی: بی‌خوابی یا خواب زیاد، مصرف سیگار و الکل
- تغذیه نامناسب: رژیم غذایی حاوی مقدار زیاد کافئین، ادویه و…
روش‌های درمان میگرن:
درمان میگرن ترکیبی از روش‌های درمانی مختلف می‌باشد، از جمله؛ دارو درمانی، تغییرات سبک زندگی، اصلاح رژیم غذایی، گیاهی‌درمانی، ماساژدرمانی، طب سوزنی، ترزیق درمانی و تزریق بوتاکس. درادامه برخی از این روش‌ها را شرح می‌دهیم:
دارو درمانی
مهم‌ترین داروهای مصرفی در میگرن، داروهای غیراستروئیدی است. و برخی داروهای که برای پیشگیری مصرف می‌شوند، مثل بتابلاکرها و آنتی استروژن.
تغییرات سبک زندگ
ترک و یا انجام برخی از کارها به صورت روزانه احتمال بروز میگرن را کاهش می‌دهد. برخی از این عادات عبارتند از:
- خواب کافی و با کیفیت
- مصرف آب زیاد در طول روز
- انجام ورزش‌های ملایم روزانه
- دوری از شرایط استرس زا
- به حداقل رساندن مصرف گلوتن
- ترک سیگار و الکل
- داشتن استراحت کافی
یکی از روش‌های کمک کننده به کنترل علائم میگرن، استفاده از رژیم درمانی و توجه به برنامه غذایی است.
اصلاح رژیم غذایی
رژیم غذایی مناسب در کاهش علائم و جلوگیری از بروز میگرن بسیار حایز اهمیت است. باتوجه به انواع مختلف سردردها و نحوه بروز متفاوت آن در افراد، برنامه‌ی رژیم غذایی برای هر فرد ممکن است متفاوت با دیگری باشد.
اما در حالت کلی به افراد مبتلا به سردردهای میگرنی توصیه می‌شود که از مصرف مواد غذایی زیر اجتناب کنند:
- مواد غذایی با ترکیبات نگهدارنده و مصنوعی
- مواد غذایی حاوی مخمر
- برخی سبزیجات مثل گوجه، لوبیا، نخود، بادمجان و…
- مواد شیمیای با درصد با بالای نیترات و نیتریت
- مواد غذایی حاوی تیرامین مثل قارچ، پنیر، موز، بادام، شیره انگور و…
- غذاهای پرفنول مثل شکلات تلخ، قهوه و…
یکی از روش‌های درمان مکمل، گیاه دمانی است که در ادامه به آن می‌پردازیم.
گیاه درمانی
بعضی از گیاهان دارویی می‌تواند به کنترل بروز میگرن و کاهش علائم و درد ناشی از آن کمک کند. برخی از گیاهانی که متخصصین طب سنتی برای درمان سردرد پشنهاد می‌کنند شامل؛ زنجبیل، پنیر کاشک، چای آویشن، کامومیل، بابونه، نعناع و… است. برخی از این گیاهان دارویی به علت بوی تندی که دارند ممکن است سبب تشدید علائم فرد شود. بنابراین باید توجه داشته باشید که تاثیر درمان گیاهی در افراد مختلف، متفاوت است.
ماساژدرمانی
ماساژ یک روش تکمیلی برای درمان میگرن به حساب می‌آید. ماساژ درمانی سبب افزایش ترشح سرتونین، کاهش استرس، افزایش گردش خون و کاهش گرفتگی‌های عضلانی می‌گردد و از این طریق می‌تواند به بهبود علائم و درد ناشی از میگرن کمک کند.
طب سوزنی
طب سوزنی یا آکوپانکچر یک روش درمان سنتی است که برای درمان بسیاری از اختلالات مثل میگرن مفید است.
بعضی از تاثیرات طب‌سوزنی در سردرد عبارتند از:
- کاهش التهاب
- تسکین و کاهش درد
- بهبود گردش خون
- آزاد سازی گرفتگی‌های عضلانی
- افزایش ترشحات مسدود کننده مغز
- کاهش استرس و اضطراب
در ادامه به بررسی سایر روش‌های درمانی می‌پردازیم.
تزریق درمانی
داروهای تزریقی اکثرا در حملات شدید میگرن برای تسکین درد وکاهش علائم تجویز می‌شود. این داروها می‌توانند از دسته‌ی تریپتان‌ها، آنتی التهاب‌ها مثل کترولاک، کورتیکواستروئیدها، آنتی استیمولانت‌ها و… باشند.
ترزیق بوتاکس
ترزیق بوتاکس (بوتولینوم توکسین) یکی از روش‌های درمانی برای کاهش شدت سردرد ناشی از میگرن است. در این روش ترزیق بوتاکس سبب کاهش فعالیت‌های عضلانی در مناطقی می‌گردد که هنگام بروز میگرن بیشتر درگیراند.
