ساختار پا:
فهرست
یکی از آسیب‌های رایج، درد پا هست که اکثر افراد در طول زندگی خود با آسیب‌ها و دردهای آن مواجه می‌شوند که ممکن است از دلایل مختلفی نظیر ناهنجاری‌های ساختاری پا، آسیب به بافت‌های پا و حتی بیماری‌های مرتبط با عروق و اعصاب پا ناشی شوند. برای بررسی ساختار و ناهنجاری‌های پا، استفاده از تصاویر پزشکی نظیر رادیولوژی و تصویربرداری معمولی است.
عدم درمان مناسب می‌تواند باعث افزایش درد شود که ممکن است برای مدت‌ها شما را به فردی محدود و کم‌حرکت تبدیل کند. پا از تشکیل‌دهندە‌ی استخوان‌ها و مفاصل کوچک و بزرگ تشکیل شده که شامل ۲۸ استخوان، ۲۵ مفصل و سه بخش قدامی، میانی و خلفی می‌شود.
مفاصل پا شامل مفصل مچ پا، پاشنه پا، مفاصل زانو و پنجه‌ی پا هستند. این مفاصل علاوه بر تامین مقاومت، انعطاف‌پذیری و حداکثر سازگاری با سطوح مختلفی که روی آن‌ها قدم می‌گذاریم، وظیفه دارند.
یک بافت همبند بزرگ به نام فاشیای کف پا تمامی مفاصل زانو، ماهیچه‌ها و تاندون‌ها را در قسمت ساق و کف پا پوشش می‌دهد.
ویژگی‌های بسیار مهم پا:
ویژگی‌های حیاتی پا عبارتند از:
- ثبات: ایجاد سطح اتکای مستحکم که باعث کاهش انرژی مصرفی بدن در حالات متفاوت می‌شود.
- حرکت: پا علاوه بر انتقال وزن بدن به زمین، فرایند کامل حرکت را تکمیل می‌کند.
به همین دلیل، حفظ سلامت پا و جلوگیری از آسیب آن برای حفظ عملکرد حرکتی و استواری بدن بسیار حیاتی است. آسیب‌های پا می‌توانند منجر به اختلالات در حرکت فرد شوند.
آسیب‌ها و درد پا و بررسی دلایل آن:
درد پا ممکن است از موارد مختلفی نظیر آسیب، التهاب، کم خونی، اختلالات عصبی و عضلانی یا آسیب‌های داخلی ناشی شود. بررسی ساختار پا به دلیل اهمیت بالای آن برای حرکت و فعالیت‌های روزمره بسیار حیاتی است.
دلایل آسیب‌های پا گسترده و متنوع هستند. برخی از این آسیب‌ها مانند رگ به رگ شدن به طور خودبخودی رفع می‌شوند. اما آسیب‌های دیگر ممکن است بدون دلیل خاص باعث دردی مزاحم و ناراحت‌کننده در افراد شوند. همچنین باید توجه داشت که دلیل درد پا ممکن است به صورت درد ارجاعی نیز باشد.
- پوشیدن کفش نامناسب
- افزایش سن و تغییر ساختاری پا
- فعالیت‌های بدنی نامناسب
- اضافه وزن و چاقی
- ضربه خوردن و سقوط اجسام سنگین روی پا
- پارگی و التهاب به‌خصوص در مفصلی مثل زانو و تاندون آشیل
- آسیب به ACL و PCL
- عفونت و سرطان استخوان
- شکستگی و درفتگی
- بورسیت و التهاب در کپسول مفاصل به‌خصوص زانو
- نقرس
- خار پاشنه
- شکستگی در صفحات رشدی
- التهاب در عضلات همسترینگ
- فتق دیسک و دیسک کمر
- گرفتگی و اسپاسم در عضلات، به دلیل فشارعضلانی یا حتی رگ به رگ شدن
- ازگود اشلاتر
- آرتروز و آرتریت روماتوئید
- گرفتگی عصب سیاتیک
- تنگی کانال نخاعی
- پرانتزی شدن پا
- پای ضربدری
- کاهش یا افزایش قوس کف پا
- انگشت چکشی
- شین اسپلینت
- التهاب فاشیایپلنتار
فیزیوتراپی و کاردرمانی می‌توانند به عنوان روش‌های غیردارویی و غیر جراحی به کاهش درد پا کمک کنند. بسته به نوع درد پا، ممکن است نیاز به برنامه درمانی خاصی مثل ماساژ، تمرینات ورزشی، الکتروتراپی و تجویز کفش مناسب باشد. درنتیجه توانبخشی پا که سبب کاهش درد و بازتوانی مجدد این عضو مهم می‌شود، بسیار حایز اهمیت است.
فیزیوتراپی پا:
در صورت آسیب رسیدن به پا و ایجاد علائمی مثل درد پا، التهاب، تورم، ضعف عضلات، سفتی حرکت و کاهش دامنه حرکتی، افراد برای بهبود و بازتوانی باید به کلینیک‌هایی که خدمات توانبخشی و فیزیوتراپی پا را ارائه می‌کنند، مراجعه کنند. فیزیوتراپی پا شامل روش‌های مناسب برای کاهش درد و التهاب می‌باشد.
در این روش‌ها، طیف وسیعی از تکنیک‌ها درمانی مثل الکتروتراپی و… را داریم. افزایش قدرت عضلانی به کمک تمرینات ورزشی، افزایش دامنه حرکتی مفاصل به کمک تکنیک‌های منوال، بهبود حس عمقی و همچنین بازآموزی الگوی صحیح راه رفتن، جز روش‌های درمانی فیزیوتراپی پا می‌باشد، که در کلینیک توانبخشی ایستا برای درمان عارضه‌های مختلف به درمانجویان عزیز ارائه می‌گردد.
برنامه درمان بیماری با فیزیوتراپی پا برای فرد آسیب دیده به وضعیت بدنی وی قبل و بعد از آسیب، بستگی دارد. به عنوان مثال، فیزیوتراپی پا ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تمرینات کششی و تقویتی: تمرینات کششی و تقویتی می‌تواند به بهبود قابل توجه عضلات پا کمک کند. این تمرینات به ویژه برای کاهش درد پا، بهبود تعادل و ثبات در پا مفید هستند.
- ماساژ: ماساژ سبب کاهش تنش و درد در عضلات و بافت‌های پا می‌شود. این روش برای بهبود گردش جریان خون در مناطقی که درد دارند، بسیار مفید است.
- تکنیک‌های درمان دستی: تکنیک‌های درمان دستی، مانند رهاسازی نقطه ماشه، رهاسازی موضعی، تحرک بافت نرم و کاهش التهاب، می‌توانند به بهبود وضعیت پا و تسکین درد پا کمک کنند.
- دستگاه های الکتریکی: دستگاه‌های الکتریکی روشی برای کاهش درد پا و تنش‌های عضلانی هستند. مانند الکتروتراپی و مگنت تراپی که می‌توانند برای تحریک عضلات و بافت‌های پا استفاده شوند.
علاوه بر این روش‌ها، درمانگر شما ممکن است درمان‌ها و اصلاحات دیگری را نیز در فعالیت‌های روزانه‌تان برای کمک به بهبود وضعیت پای شما و کاهش درد توصیه کند.
تاثیر توانبخشی و کاردرمانی بر ناهنجاری‌های پا:
کاردرمانی، یک نوع روش درمان است که به افراد مبتلا به بیماری‌های مرتبط با پا، برای بازیابی استقلال و بهبود توانایی خود در انجام فعالیت‌های روزانه کمک می‌کند. کاردرمانی یک رویکرد بیمار محور و کل نگر است که هدف آن بهبود سلامت جسمی، عاطفی و اجتماعی فرد است. عملکردهای روزمره‌ی ما از جمله؛ کار، مراقبت از خود، تفریح، بازی، خرید، آشپزی و… تا حد زیادی به سلامت اندام تحتانی وابسته است. عملکرد اندام تحتانی با درد پا، محدودیت دامنه حرکتی، فلجی، بی حسی، ناهنجاری اسکلتی و… دستخوش تغییر می‌گردد.
بنابراین فرد برای بازگشت و یا آموزش عملکرد صحیح به کاردرمانی پا نیاز پیدا می کند. حرکات مفاصل پا اغلب در زنجیره بسته است، بنابراین عملکرد بهینه و صحیح تمام مفاصل آن، برای عملکرد درست این اندام لازم است. علاوه بر راه رفتن و جابه جایی، حفظ تعادل یکی از وظایف اندام تحتانی است که اختلال در این زمینه، فرد را کاندیدای مداخلات کاردرمانی پا می‌کند.
همچنین عضلات متعددی در عملکرد پا موثراند، این عضلات ممکن است بزرگ باشند و از تنه منشاء بگیرند یا عضلات کوچک درون خود اندام باشند. اندام تحتانی و پا توسط عصب سیاتیک، فمورال و سایرین عصب دهی می‌شود. هر اختلالی که این اعصاب را تحت فشار قرار دهد، فرد را به کاردرمانی پا نیازمند می‌کند. از جمله این اختلالات می‌توان دیسک کمر و سیاتیک را نام برد.
در کاردرمانی از روش‌های مختلفی از جمله آموزش راه رفتن صحیح، آموزش استفاده از وسایل کمکی در صورت نیاز، انجام تمرینات دامنه حرکتی، تمرینات قدرتی، مدیریت درد و… استفاده می‌شود.
کاردرمانگران از چه مداخلاتی در بازتوانی پا استفاده می کنند؟
کاردرمانگران برای بازتوانی پا، از مداخلات مختلفی استفاده می‌کنند که به شرایط فرد و نوع آسیب وارده به پا بستگی دارد.
مهم‌ترین مداخلاتی که کاردرمانگران در بازتوانی پا به کار می‌برند عبارتند از:
- برنامه‌ها و تمرینات تقویتی
- تمرینات کششی برای کوتاهی در عضلات
- استفاده از تکنیک‌های درمانی و تمرینات ROM برای افزایش دامنه حرکت مفاصل
- تطابقات و اصلاحات محیطی (کار و خانه)
- آموزش استفاده از وسایل کمکی و تطبیقی
- استفاده از تکنیک‌های درمان دستی (manual)
- تمرین درمانی و تنظیم برنامه‌ی تمرینات خانگی
- ماساژ درمانی برای کاهش درد پا
- آموزش روش‌های جایگزینی
- استفاده از مدالیته‌های کاهش درد
- تجویز ارتوز، بریس و…
- طب سوزنی
- آب درمانی
- استفاده از مدالیته‌های گرمایی-سرمایی
به طور کلی، کاردرمانگران برای درمان درد پا از یک رویکرد بیمار محور برای ایجاد یک برنامه درمانی جامع استفاده می‌کنند که به نیازها و اهداف منحصر به فرد هر فردی که تحت توانبخشی پا قرار می‌گیرد، رسیدگی می‌کند.
