امروزه، حفظ یک رژیم غذایی سالم اغلب میتواند کاری دشوار به نظر برسد. با بسیاری از پیامهای متناقض در مورد اینکه چه چیزی بخوریم و از چه چیزهایی پرهیز کنیم، دانستن اینکه از کجا شروع کنیم دشوار است.
با این حال، داشتن یک رژیم غذایی سالم برای حفظ سلامتی و پیشگیری و کنترل بیماریهای مزمن نظیر؛ ام اس، سکته مغزی، آسیب نخاعی و… ضروری است. در این متن ما به طور کامل رژیم درمانی، رژیم غذایی سالم و اصول آن، رژیم غذایی مناسب برای لاغری، چاقی، افراد دیابتی و نوجوانان و… را بررسی کردهایم.
با مطالعه این مقاله از مرکز فیزیوتراپی ایستا، (ارائه دهنده خدمات کاردرمانی و توانبخشی) میتوانید انتخابهای آگاهانهای در مورد آنچه میخورید داشته باشید.
رژیم غذایی سالم چیست؟
فهرست
یک رژیم غذایی سالم یک الگوی غذایی متعادل است که تمام مواد مغذی ضروری را که بدن برای عملکرد بهینه به آن نیاز دارد، تامین میکند. در این رژیم، انواع غذاهای غنی از مواد مغذی که سرشار از پروتئین، کربوهیدرات، چربی، ویتامین، مواد معدنی، و آب هستند، وجود دارد.
یک رژیم غذایی سالم بر غذاهای کامل مانند میوهها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئینهای بدون چربی و چربیهای سالم تأکید دارد. این غذاها معمولاً به حداقل میزان فرآوری میشوند و طیف وسیعی از مواد مغذی را برای بدن فراهم میکنند که برای حفظ سلامتی مهم هستند.

مصرف انواع غذاها از هر گروه غذایی مهم است تا اطمینان حاصل شود که بدن تمام مواد مغذی ضروری مورد نیاز خود را دریافت میکند.
علاوه بر انتخاب غذاهای سالم، محدود کردن مصرف غذاهای فرآوری شده و ناسالم مانند نوشیدنیهای شیرین، فست فودها و تنقلات سرشار از چربیهای اشباع شده (Saturated fat) و ترانس نیز مهم است. این غذاها میتوانند در ابتلا به افزایش وزن و افزایش خطر بیماریهای مزمن مانند بیماری قلبی و دیابت نوع 2 مؤثر باشند.
بررسی 5 ویژگی غذای سالم:
غذاهای سالم دارای چندین ویژگی هستند که آنها را برای بدن مفید میکند. این ویژگیها عبارتند از:
1. تراکم مواد مغذی:
غذاهای سالم اغلب دارای مواد مغذی هستند، به این معنی که مقدار زیادی ویتامین، مواد معدنی و سایر مواد مغذی ضروری را نسبت به محتوای کالری خود فراهم میکنند. نمونههایی از غذاهای غنی از مواد مغذی شامل میوهها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئینهای بدون چربی و چربیهای سالم است.
2. قندهای افزوده کم:
در غذای سالم قند افزوده کمی وجود دارد که میتواند به افزایش وزن و افزایش خطر بیماریهای مزمن مانند دیابت و بیماری قلبی کمک کند. غذاهایی که قند افزوده بالایی دارند عبارتند از: نوشیدنیهای شیرین مثل نوشابه و شکلات و آبنبات.
3. چربیهای اشباع و ترانس کم:
چربیهای اشباع و ترانس کم از شرایط غذای مفید است که میتواند خطر بیماری قلبی را افزایش دهد. غذاهایی که سرشار از چربیهای اشباع شده و ترانس هستند عبارتند از غذاهای سرخ شده، تنقلات فرآوری شده و گوشتهای چرب.
4. سرشار از فیبر:
غذاهای سالم اغلب دارای فیبر بالایی هستند که میتواند به تنظیم هضم، بهبود سیری و کاهش سطح کلسترول کمک کند. غذاهایی که فیبر بالایی دارند عبارتند از میوهها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات.
5. درشت مغذی هایمتعادل:
غذاهای سالم تعادلی از درشت مغذیها از جمله پروتئین، کربوهیدراتها و چربیها را برای حمایت از عملکرد مطلوب بدن فراهم میکنند. مهم است که منابع سالم هر یک از درشت مغذیها را انتخاب کنید، مانند پروتئینهای بدون چربی، کربوهیدراتهای پیچیده و چربیهای سالم.
چه رژیم غذایی برای کاهش وزن توصیه میشود؟
یک رژیم غذایی سالم برای کاهش وزن، رژیمی است که کمبود کالری ایجاد کند و در عین حال تمام مواد مغذی ضروری بدن را که برای عملکرد بهینه به آن نیاز دارد، تامین کند. رژیم لاغری را میتوان با انتخاب مواد مغذی متراکم و غذاهای کم کالری که دارای فیبر و پروتئین بالا هستند، به دستآورد، که میتواند به تقویت احساس سیری و کاهش کالری دریافتی کلی کمک کند.
در زیر چند استراتژی وجود دارد که باید هنگام طراحی یک رژیم غذایی سالم برای کاهش وزن دنبال کنید:
- غذاهای کامل و غنی از مواد مغذی را انتخاب کنید.
- مصرف غذاهای پر کالری را کاهش دهید.
- مصرف فیبر را با غذاهای با فیبر بالا افزایش دهید.
- پروتئینهای بدون چربی مانند مرغ و ماهی انتخاب کنید.
- مصرف قندهای افزوده شده را کاهش دهید.
- هیدراته بمانید و مقدار زیادی آب بنوشید.
به طور کلی، یک رژیم غذایی سالم برای کاهش وزن باید بر روی مواد مغذی متراکم و غذاهای کم کالری تمرکز کند که احساس سیری را تقویت میکند و کالری دریافتی کلی را کاهش میدهد.
رژیم غذایی سالم در دوران بارداری چه اهمیتی دارد؟
رژیم غذایی سالم در دوران بارداری برای حمایت از رشد و تکامل جنین و همچنین حفظ سلامت مادر ضروری است. یک رژیم غذایی متعادل که شامل انواع غذاهای غنی از مواد مغذی باشد و تمام مواد مغذی مورد نیاز بدن از جمله پروتئین، کربوهیدراتها، چربیهای سالم، ویتامینها، مواد معدنی و آب را در اختیار بدن قرار دهد.
در دوران بارداری جهت سلامت مادر و جنین استفاده از میوه و سبزیجات، آب کافی، مرغ و ماهی و… توصیه میشود.

علاوه براین حتما باید توجه داشته باشید که استفاده از کافئین (Caffeine) و الکل در دوران بارداری از مخاطرات جدی برای جنین میباشد. استفاده از قرص های ویتامین و فولیک اسید در این دوران و با تجویز پزشک میتواند مفید و کمک کننده باشد.
برای برخورداری از رشد کافی در دوران نوجوانی باید چه رژیمی رعایت کرد؟
رژیم غذایی سالم در دوران نوجوانی برای حمایت از رشد و تکامل و همچنین حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماریها مهم است. نوجوانان باید بر مصرف انواع غذاهای غنی از مواد مغذی تمرکز کنند که تمام مواد مغذی مورد نیاز بدن از جمله پروتئین، کربوهیدراتها، چربیهای سالم، ویتامینها، مواد معدنی و آب را برای بدن فراهم میکند.
تامین ویتامین C، کلسیم و آهن در دوره رشد افراد از اهمیت بالایی برخوردار است. مصرف آب کافی و جلوگیری از دهیدراته شدن بدن میتواند تا حد زیادی از ابتلا به بیماریهای پوستی و سایر بیماریهایی که ممکن است حتی فرد درآینده به آنها مبتلا شود جلوگیری کند.
برای برخورداری از سطح انرژی مناسب و جلوگیری از پرخوری، وعدههای غذایی و میان وعدهها به طور منظم برنامهریزی شود.
چند نکته ضروری برای انتخاب آگاهانه غذاهایی که میخوریم؟
یکی از نکات ضروری این است که حتماً قبل از خرید مواد غذایی، اطلاعات روی برچسبهای آنها از قبیل میزان کالری، قند، چربی و… را بررسی کنید. توجه داشته باشید که به صورت کلی غذاهای فراوری نشده سالمتر از غذاهای فراوری شده هستند.
همواره سعی کنید آجیل و دانههای روغنی را به عنوان منابع سالم چربی در برنامه غذایی خود بگنجانید. به اندازه وعدهها توجه کنید و از پرخوری پرهیز کنید؛ همواره سعی کنید به آرامی و با دقت غذا بخورید و از طعم و بافت غذای خود لذت ببرید.

رعایت رژیم غذایی در بیماریهای نوروپاتی مثل گیلن باره، پارکینسون، ای ال اس و… برای کنترل علائم و کند کردن سیر پیشروی بیماری بسیار حایز اهمیت است.
رژیم غذایی سالم برای حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماری ضروری است و میتوان گفت که یک روش درمان بیماری است. یک الگوی غذایی متعادل که شامل انواع غذاهای غنی از مواد مغذی است، میتواند تمام مواد مغذی ضروری بدن را که برای عملکرد بهینه به آن نیاز دارد، تامین کند.
یک رژیم غذایی سالم میتواند از مدیریت وزن، رشد و ترمیم عضلات و عملکرد بهینه مغز حمایت کند. با درک اصول یک رژیم سالم و انتخاب آگاهانه در مورد آنچه میخوریم، میتوانیم سلامت و تندرستی را ارتقا دهیم. با مشورت متخصص تغذیه، میتوانیم یک برنامه غذایی شخصی طراحی کنیم که نیازها و اهداف فردی ما را برآورده کند.
یک رژیم غذایی سالم فقط یک راه حل کوتاه مدت نیست، بلکه یک تعهد مادام العمر برای تغذیه بدن و ارتقای سلامت است.