آشنایی با 8 تمرین توانبخشی دست برای بیماران سکته مغزی و اهمیت آن در بازتوانی:

انواع تمرینات توانبخشی دست برای بیماران سکته مغزی:

تمرینات توانبخشی دست برای بیماران سکته مغزی می‌توانند سبب بهبود حرکت، قدرت عضلات، کاهش اسپاسم، کاهش درد وافزایش توانمندی های فردی برای کنترل حرکت گردد.

در ادامه با بعد از توضیح مختصری در رابطه با سکته مغزی به شرح چند تمرین مناسب برای اندام فوقانی فرد پس از سکته اشاره می کنیم.

سکته مغزی چیست؟

سکته مغزی (CVA) یک وضعیت حاد و اورژانسی است که ناشی از مسدود شدن یا شکستگی عروق خونی در مغز می‌باشد. این حادثه سبب قطع یا کاهش فوری خونرسانی به یک قسمت از مغز می‌شود که می‌تواند به تخریب بافت مغزی و ایجاد اختلالات جسمی و شناختی منجر شود.

سکته مغزی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:

1. ایسکمیک: این نوع سکته ناشی از مسدودیت خونرسانی به دلیل ایجاد یک لخته در عروق است. این لخته ممکن است در عروق مغزی ایجاد شده باشد و یا در عروق سایر نواحی بدن ایجاد شده و از آنجا به سمت مغز حرکت کند و سبب محدودیت و یا قطع خون رسانی به سلول های مغزی گردد.
2. هموراژیک: این نوع سکته به دلیل پارگی عروق خونی مغز اتفاق می افتد که نشت خون به سلولهای مغزی سبب آسیب و از بین رفتن آنها می گردد.

علائم سکته مغزی ممکن است شامل اختلال در گفتار، ضعف یا فلج یک طرف بدن  و گاهی دو طرفه، سردرد حاد، یا مشکلات در حافظه و تمرکز باشد.

نقش توانبخشی دست برای بیماران سکته مغزی:

توانبخشی دست پس از سکته مغزی نقش بسیار مهمی در بهبود عملکرد دست و افزایش کیفیت زندگی افراد دارد. توانبخشی دست برای بیماران سکته مغزی شامل تمرینات و فعالیت‌هایی است که به تقویت عضلات، افزایش حرکت، انعطاف پذیری، بهبود قدرت انگشتان و گرفتن اجسام، تعادل دست و در نهایت بهینه‌سازی توانایی‌های حرکات دست می باشد.

اهمیت و کاربرد توانبخشی دست برای بیماران سکته مغزی شامل موارد زیر است:

1.تقویت عضلات:

توانبخشی دست شامل تمرینات تقویتی متنوعی است که هدف اصلی آن تقویت عضلات شانه، دست و ساعد است. این تمرینات با استفاده از وزن‌های مختلف، دستگاه‌های تمرینی، و تمرینات ایزوله اجرا می‌شوند.

2.توانبخشی حسی و تعادل:

این بخش از توانبخشی به بهبود حس و تعادل دستی می‌پردازد. تمرینات متنوعی مثل تحریکات حسی، تمرینات تعادلی و انجام حرکات دقیق با چشم‌ها و دست (هماهنگی چشم و دست) به بهبود این قسمت از توانبخشی کمک می کند.

3.تمرینات حرکت ظریف:

افزایش توانمندی در انجام حرکات دقیق دستی ظریف نیز جزء اهداف توانبخشی است. این تمرینات شامل فعالیت‌هایی مانند خط کشیدن، گرفتن اشیاء کوچک، قیچی کردن، تمرینات پیچ و مهره، نخ و سوزن، تمرینات بستن زیپ و دکمه، نوشتن با خودکار و دیگر حرکات دستی ظریف می‌شوند.

4.تمرینات انعطاف‌پذیری:

تمرینات افزایش انعطاف‌پذیری و کششی به کاهش محدودیت‌های حرکتی و افزایش ROMفرد کمک می کند.

5.تمرینات کنترل حرکتی:

تمرینات کنترل حرکتی، هماهنگی ذهن، چشم و دست بسیار مهم هستند. این تمرینات می‌توانند شامل جابه‌جایی اشیاء با یک توالی خاص، تنظیم حرکت دستی در فضا با دقت بینایی، و انجام فعالیت‌های ظریف می باشد.

6.توانبخشی روانشناختی:

افراد پس از سکته مغزی ممکن است با چالش‌های روانشناختی نیز مواجه شوند. توانبخشی دست و افزایش قدرت حرکتی می‌تواند بهبود حالت روحی و افزایش اعتماد به نفس را نیز تسهیل کند.

به طور کلی، توانبخشی سکته مغزی نه تنها به بهبود حرکت و عملکرد، بلکه به تحقق هدفهای روزمره فرد و افزایش استقلال او در زندگی روزمره کمک می‌کند.

تمرینات توانبخشی دست برای بیماران سکته مغزی:

برای توانبخشی دست پس از سکته مغزی، تمرینات متنوعی وجود دارند که به بهبود عملکرد دستی، تقویت عضلات، افزایش انعطاف‌پذیری، و بهینه‌سازی کنترل حرکات دستی کمک می‌کنند. در زیربه چند تمرین مناسب توانبخشی دست برای بیماران سکته مغزی اشاره شده است:

1.جلو آوردن کمکی بازو:

روی سطح صافی به پشت بخوابید و مچ دست مبتلا را با دست دیگرتان بگیرید. اکنون در حالی که آرنج صاف و شست به سمت بالا می‌باشد، با دست سالمتان دست مبتلا را به سمت بالای سر ببرید. سپس به وضعیت شروع تمرین برگردید و تمرین را تکرار کنید.

2.جلو آوردن بازو:

روی سطح صافی به پشت بخوابید و دو دست خود را درهم قلاب کنید. اکنون درحالی که آرنج ها صاف می باشند، دست هارا به سمت بالای سر ببرید. سپس به وضعیت شروع تمرین برگردید و تمرین را تکرار کنید.

3. دور و نزدیک کردن کمکی بازو:

روس سطح صافی به پشت بخوابید و با آرنج های صاف چوب را مقابل شانه‌های خود نگه دارید. اکنون چوب را به سمت راست و سپس به سمت چپ حرکت دهید. تمرین را تکرار کنید.

4. چرخش داخلی و خارجی بازو با کمک:

به پشت بخوابید . بازوها را 90 درجه از تنه دور و آرنج را در 90درجه خم کنید. اکنون از فرد دیگری بخواهید با یک دست آرنج و با دست دیگرش مچ دست شما را بگیرد و مچ شما را به عقب و جلو ببرد. شما نیز به انجام حرکت کمک کنید. دقت شود که حرکت در دامنه کامل و بدون درد انجام گیرد. تمرین را تکرار کنید.

5. بالا بردن بازو با کمک:

روبه روی دیوار بایستید و کف دست را روی حوله ای قرار دهید به طوری که آرنج خم باشد. اکنون کف دست را روی دیوار به سمت بالا حرکت دهید تا آرنجتات صاف شود، با کمک دست دیگر به این حرکت کمک کنید. سپس به آرامی دست خود را پایین بیاورید تا به وضعیت شروع تمرین باز گردید. تمرین را تکرار کنید. می توانید تمرین را با حرک چرخشی کف دست روی دیوار مثل حالتی که بخواهید شیشه را پاک کنید، تکمیل نمایید.

6. حرت پاندولی شانه:

کف دست سالم را روی میز قرار دهید و به سمت جلو خم شوید. کمر و پشت خود را صاف نگه دارید و دقت شود که دست مبتلا باید با پای همان سمت در یک راستا قرار گیرد. اکنون سعی کنید عضلات شانه را شل کنید و با کمک حرکات تنه، دست خود را در مسیر دایره ای شکل در جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید. تمرین را تکرار کنید. همین حرکت را در خلاف چهت عقربه‌های ساعت نیز انجام دهید. درصورت تجویز درمانگر خود می‌توانید وزنه‌ای به مچ دست ببندید.

7. بالا بردن شانه‌ها:

کاملا صاف بایستید و بازوهایتان رادر کنار بدنتان نگه دارید. اکنون درحالی که شانه ها را صاف نگه داشته اید، شانه هارا بالا بیاورید و به گوشهایتان نزدیک کنید. اگر انجام این کار به تنهایی دشوار بود از کسی بخواهید به آرامی دست شما را به سمت بالا هل دهد.

8.دور نزدیک کردن بازو:

روی سطح صافی بهپشت بخوابید و دستهایتان را کنار بدنتان قرار دهید. اکنون سعی کنید در حالی که انگشت شست به سمت بالا قرار دارد و آرنج صاف می باشد، دست را به سمت بالای سرخود ببرید. سپس به وضعیت شروع تمرین بازگردید و تمرین را تکرار کنید.