بررسی انواع مختلف اختلالات اضطرابی و 6 راهکار درمان آن‌ها

ممکن است که اختلالات اضطرابی، بر زندگی هر فردی سایه ایجاد کند، اما به یاد داشته باشید، شما تنها نیستید. ما با هم در چالش‌های کنترل اختلالات اضطرابی، کاوش خواهیم کرد؛ و تأثیرات آن‌ها را بر افکار، احساسات و زندگی روزمره‌مان و بدنمان، آشکار خواهیم کرد.

از طریق درک، حمایت و مدیریت صحیح، می‌توانیم تاب‌آوری را در خود ارتقا داده و آینده روشن‌تری خلق کنیم. بیایید این سفر کشف و توانمندسازی را آغاز کنیم و بهترین ابزارها را برای کنترل اضطراب و بازیابی آرامش بیابیم.

اضطراب چیست؟

اضطراب، یک واکنش احساسی و طبیعی است؛ که همه ما، گاهی آن را تجربه می‌کنیم. این واکنش، یک احساس ناراحتی، ترس یا دلهره است؛ که اغلب با تغییرات فیزیکی مانند افزایش ضربان قلب، تنفس سریع، عرق کردن کف دست یا احساس بی‌قراری همراه است.

اضطراب، گاه به گاه می‌تواند با موقعیت‌های چالش برانگیز، مانند سخنرانی در جمع، شرکت در امتحانات یا گذراندن تغییرات قابل توجه در زندگی ایجاد شود. در این موارد، اضطراب یک پاسخ انطباقی طبیعی می‌باشد که ما را برای مقابله با تهدیدها یا چالش‌های بالقوه آماده می‌کند.

چه موقع اضطراب به عنوان اختلال اضطرابی شناخته می‌شود؟

با این حال، هنگامی که اضطراب بیش از حد، مداوم و مختل کننده زندگی می‌شود، به عنوان اختلال اضطرابی طبقه بندی می‌شود. اختلالات اضطرابی یا Anxiety disorders، گروهی از شرایط سلامت روان هستند که با سطوح اضطراب بیش از حد، غیرمنطقی یا نامتناسب مشخص می‌شوند که در عملکرد و رفاه روزانه اختلال ایجاد می‌کند.

انواع اختلالات اضطرابی:

انواع مختلفی از اختلالات اضطرابی وجود دارد که هر کدام با علائم و ویژگی‌های خاصی مشخص می‌شوند. در اینجا برخی از انواع رایج اختلالات اضطرابی آورده شده است:

1. اختلال اضطراب فراگیر یا GAD: این نوع اختلال، شامل نگرانی مداوم و بیش از حد در مورد جنبه‌های مختلف زندگی مانند کار، سلامت و خانواده است که کنترل این نگرانی برای این افراد دشوار است.
2. اختلال هراس یا Panic: اختلال پانیک، با حملات مکرر مشخص می‌شود؛ که دوره‌های ناگهانی ترس یا ناراحتی شدید است که در مدت کوتاهی به اوج خود می‌رسد. ترس از حملات پانیک در آینده ممکن است منجر به رفتارهای اجتنابی یا ایجاد آگورافوبیا(بازار هراسی) شود.
3. اختلال اضطراب اجتماعی (فوبیا اجتماعی): این اختلال شامل ترس شدید از شرمسار شدن، تحقیر یا قضاوت شدن توسط دیگران در موقعیت‌های اجتماعی است که بر زندگی شخصی و حرفه‌ای فرد، تاثیر سوء می‌گذارد.
4. فوبیای اختصاصی: فوبیای خاص با ترس شدید و غیرمنطقی از اشیا، موقعیت‌ها یا فعالیت‌های خاص مشخص می‌شود. به عنوان مثال، می‌توان به فوبیا از پرواز، ارتفاع، عنکبوت، سوزن یا حیوانات خاص اشاره کرد.
5. اختلال وسواس فکری اجباری (OCD): افکار مزاحم (وسواس) در فرد، باعث ایجاد اضطراب و رفتارهای تکراری یا اعمال ذهنی (اجبار) می‌شود که افراد احساس می‌کنند برای انجام آن‌ها انگیزه دارند. وسواس‌های رایج، حول موضوعات آلودگی، شک و تردید یا افکار تهاجمی ناخواسته می‌چرخد.
6. اختلال استرس پس از سانحه (PTSD): می‌تواند پس از تجربه یا مشاهده یک رویداد آسیب زا، مانند یک بلای طبیعی، جنگ، یا حمله ایجاد شود.

مواردی که بررسی شد برخی از انواع رایج اختلالات اضطرابی هستند؛ که ممکن است بین بعضی از آنها، همپوشانی و تغییراتی وجود داشته باشد. همچنین توجه داشته باشید که تجربه هر فرد از اضطراب، می‌تواند متفاوت باشد.

علل ابتلا به اختلالات اضطرابی چیست؟

علل اصلی اختلالات اضطرابی، کامل مشخص نیست و عموما گفته می‌شود؛ این اختلالات چند عاملی هستند و ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و روانی می‌توانند در ابتلا افراد تاثیرگذار باشند.

مهم‌ترین عوامل موثر در ابتلا به این اختلالات عبارتند از:

• ژنتیک
• ساختار مغز و عدم تعادل در انتقال دهنده‌های عصب
• رویدادهای استرس‌زا در زندگی مانند، از دست دادن یکی از عزیزان و مهاجرت
• شرایط پزشکی و بیماری‌ها
• سوء مصرف مواد
• ویژگی‌های شخصیتی از جمله خجالتی بودن و کمال گرایی و وسواس
• تروما یا تجارب نامطلوب دوران کودکی مثل سوء استفاده فیزیکی یا جنسی

اما نکته اینجاست که، تجربیات افراد در این زمینه، منحصر به فرد است و همه افراد دارای عوامل خطر، به اختلال اضطراب مبتلا نمی‌شوند.

10 علامت رایج اختلالات اضطرابی:

اختلالات اضطرابی، می‌تواند با طیف وسیعی از علائم ظاهر شود؛ که بسته به اختلال خاص می‌تواند شدت و تظاهر متفاوتی داشته باشد. در اینجا برخی از رایج ترین علائم مرتبط با اختلالات اضطرابی آورده شده است:

1. نگرانی بیش از حد، مداوم و غیرقابل کنترل در امور مختلف
2. احساس بی قراری و تحریک پذیری و مشکل در آرام نشستن .
3. علائم جسمی از جمله، افزایش ضربان قلب، تنفس سریع، لرزش، تعریق، مشکلات گوارشی، تنش عضلانی، سردرد، یا خستگی
4. حملات پانیک که در عرض چند دقیقه به اوج می‌رسد؛ و علائم تپش قلب و تنگی نفس و سرگیجه و تعریق و لرزش بروز پیدا می‌کند.
5. رفتارهای اجتنابی و اجتناب از مکان‌ها، افراد و فعالیت‌هایی که ممکن است باعث اضطراب شوند.
6. افکار ناخواسته و مزاحم که اغلب مربوط به تمیزی یا آسیب احتمالی است؛ کنترل این رفتارها برای افراد دشوار می‌باشد و بعضا الگوهای رفتاری تکراری، برای کاهش اضطراب مشاهده می‌شود.
7. اضطراب اجتماعی و ترس از موقعیت‌های اجتماعی که موجب اجتناب از تعاملات و  از علائم آن، سرخ شدن و لرزش و ضربان قلب سریع و تعریق می‌باشد.
8. اختلالات خواب و مشکل در به خواب رفتن و تجربه نکردن یک خواب آرام.
9. تفکر بیش از حد و پیش بینی پیامدهای منفی در جنبه‌های مختلف زندگی.
10. هوشیاری بیش از حد و بررسی دائمی محیط از نظر خطرات احتمالی.

افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی، ممکن است همه این علائم را تجربه نکنند؛ و شدت و ترکیب علائم می‌تواند متفاوت باشد. همچنین زمانی فرد برچسب اختلال اضطرابی می‌گیرد ک، روند معمول زندگی، در اثر این بیماری مختل شده باشد.

بیماران اختلالات اضطرابی را چگونه تشخیص می‌دهند؟

آزمایش پزشکی خاصی برای تشخیص اختلالات اضطرابی وجود ندارد، این فرآیند معمولاً با ارزیابی اولیه و جمع آوری اطلاعات درباره تاریخچه پزشکی و سابقه خانوادگی بیمار، توسط پزشک آغاز می‌شود.

در ادامه پزشک برای رد سایر بیماری‌ها از معاینه بالینی استفاده می‌کند و ممکن است از پرسشنامه و مصاحبه برای ارزیابی شدت اختلال، استفاده کند. برای اینکه پزشک تشخیص قطعی بدهد؛ باید علائم بیمار را با معیارهای تشخیصی DSM-5 یا راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی مطابقت بدهد.

اگر پزشک به سایر اختلالات و بیماری‌ها مشکوک شود؛ ممکن است از آزمایش خون، مطالعات تصویربرداری یا سایر راه‌های تشخیصی استفاده کند. در موارد تشخیصی، مدت زمان بروز و تاثیری که علائم بر روی زندگی فرد و روابط اجتماعیش گذاشته، بررسی می‌شود.

حتما دقت کنید؛ که تشخیص زود هنگام توسط متخصص روانپزشک به کنترل و مدیریت راحت‌‌تر این اختلال، کمک شایانی می‌کند.

راهکارهای درمانی اختلالات اضطرابی چیست؟

درمان اختلالات اضطرابی، معمولاً شامل ترکیبی از استراتژی‌هایی است؛ که هدف آن کاهش علائم، بهبود عملکرد روزانه و افزایش رفاه کلی بیمار است. رویکرد درمانی هر بیمار، بسته به نوع و شدت اختلال اضطرابی و همچنین نیازها و ترجیحات فردی متفاوت می‌باشد.

در اینجا چند گزینه درمانی رایج، برای اختلالات اضطرابی آورده شده است:

1. روان درمانی:

• درمان شناختی رفتاری یا CBT: این درمان بر شناسایی و تغییر الگوهای فکری منفی و رفتارهایی که به اضطراب منجر می‌شوند، تمرکز دارد. روان درمانی، بیشتر شامل آموزش مهارت‌های مقابل، تکنیک‌های آرام‌سازی و قرار دادن تدریجی افراد در موقعیت‌های ترسناک برای ایجاد انعطاف‌پذیری و کاهش اضطراب است.
• مواجهه درمانی در اختلات اضطرابی: این شکل از درمان، شامل قرار دادن منظم و تدریجی افراد در معرض موقعیت‌ها یا محرک‌های اضطراب آور، به شیوه‌ای ایمن و کنترل شده است.
• درمان پذیرش و تعهد(ACT): بر پذیرش علائم اضطراب تاکید می‌کند و به افراد می‌آموزد؛ که علی رغم اضطراب، خود به ارزش‌ها و اهداف خود متعهد باشند.

2. داروها:

• داروهای ضد اضطراب (بنزودیازپین‌ها): این داروها، مانند لورازپام یا آلپرازولام برای تسکین کوتاه مدت علائم شدید اضطراب تجویز می‌شوند؛ و استفاده طولانی مدت از اینها می‌تواند اعتیاد آور باشد.

  

• داروهای ضد افسردگی: مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) و مهارکننده‌های بازجذب سروتونین- نوراپی نفرین (SNRIs)، معمولاً برای موارد مزمن تجویز می‌شوند و انتقال دهنده‌های عصبی را در مغز تنظیم می‌کنند.

3. تکنیک‌های آرامش و مدیریت استرس:

• تمرینات تنفس عمیق و دیافراگمی
• تکنیک‌های مبتنی بر ذهن‌آگاهی مانند مدیتیشن و یوگا (کمک به پذیرش لحظه حال)

در دنیای مدرن، یوگا بیش از هر زمان دیگری محبوب شده است. این احتمالاً به دلیل مزایای بسیاری است که یوگا ارائه می دهد. یوگا می تواند به بهبود انعطاف پذیری، قدرت، تعادل و هماهنگی کمک کند.

همچنین می تواند به کاهش استرس، اضطراب و افسردگی کمک کند. یوگا همچنین می تواند کیفیت خواب را بهبود بخشد، سطح انرژی را افزایش دهد و بهزیستی کلی را ارتقا دهد.

4. اصلاح سبک زندگی:

ما می توانیم با اصلاح سبک زندگی ، سبک زندگی خلاقانه یا سبک زندگی پایدار را، انتخاب کنیم.

• ورزش منظم
• سبک زندگی سالم

سبک زندگی سالم، شامل، رژیم غذایی متعادل و سالم ، خواب کافی و به حداقل رساندن مصرف کافئین و الکل می‌باشد.

5. گروه‌های حمایتی و خودیاری برای کسب تجربه و حمایت

گروه‌های حمایتی و خودیاری، می‌توانند به شما کمک کنند تا با اختلالات اضطرابی مقابله کنید. این گروه‌ها، مکانی برای تجربه‌ها و داستان‌های مشابه دیگران، اشتراک تجربه‌ها و راهکارهای مواجهه با اضطراب را فراهم می‌کنند.

با شرکت در این گروه‌ها، شما می‌توانید از تجربیات دیگران یاد بگیرید، احساس پذیرفته شدن و درک شدن کنید؛ و در یک محیط حمایتی احساس کنید؛ که با مشکلات مشابه، دست و پنجه نرم می‌کنید.

6. درمان های مکمل مانند ماساژ و طب سوزنی

درمان طب سوزنی (آکوپانکچر) و ماساژ، ممکن است به عنوان تکنیک‌های مکمل به درمان‌های اصلی اختلالات اضطرابی مورد استفاده قرار گیرند. این تکنیک‌ها ممکن است؛ به کاهش تنش و افزایش رفاه عمومی کمک کنند، اما باید به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی گسترده در نظر گرفته شوند.

درمان طب سوزنی به عنوان یک روش ترکیبی درمانی مبتنی بر اصول تردید از دیدگاه طب سنتی چینی استفاده می‌شود. تحقیقات نشان داده؛ که طب سوزنی ممکن است تأثیرات مثبتی در کاهش اضطراب داشته باشد.

با این حال، تأثیرات آن ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد و نیاز به بررسی دقیق توسط یک متخصص دارد.

ماساژ نیز به عنوان یک روش آرامش‌بخش و تسکین‌بخش شناخته می‌شود؛ که می‌تواند به کاهش تنش‌ها و استرس کمک کند. انواع مختلفی از ماساژ وجود دارند؛ که می‌توانند به تحریک احساس آرامش و آرامش در بدن کمک کنند.

برنامه‌های درمانی بیماران، معمولاً شخصی هستند و درمانگران، ممکن است رویکردهای مختلفی را بر اساس نیازهای خاص فرد ترکیب کنند. همکاری نزدیک با روانپزشک برای تعیین مناسب ترین استراتژی درمانی بسیار مهم است.

7. کاردرمانی در اختلالات اضطرابی

کاردرمانگران، با پرداختن به تأثیر اضطراب بر عملکرد روزانه، بهره وری و رفاه کلی فرد، نقش ارزشمندی در درمان اختلالات اضطرابی ایفا می‌کنند. این متخصصین با بررسی روتین فرد محرک‌های اضطراب را شناسایی کرده و برنامه‌ای را پیشنهاد می‌دهند که پیش بینی پذیری و مشارکت فرد را ارتقا دهد.

همچنین در حیطه کاردرمانی در اضطراب، تکنیک‌های ذهن آگاهی، تصویر سازی هدایت شده و تنفس عمیق و… برای مدیریرت استرس به بیمار آموزش داده می‌شود. کاردرمانگران به شناسایی و مشارکت افراد در فعالیت‌های مورد علاقه‌شان کمک می‌کنند( فعال سازی رفتاری)، چراکه این مشارکت به خلق و خوی مثبت کمک کرده و افکار منفی را از فرد دور می‌کند.

متخصصین کاردرمانی از طریق تقسیم فعالیت‌ها به مراحل کوچک‌تر و مواجهه تدریجی افراد با موقعیت‌های اضطراب آور، ترس‌های بیمار را به چالش کشیده و حل می‌کنند.

علاوه براین، آموزش مهارت‌های بین فردی، آموزش ابراز وجود به بیمار، افزایش اعتماد به نفس در برقراری ارتباط و افزایش تعاملات اجتماعی در کاردرمانی با کمک مشاوره‌ی فردی انجام می‌شود.

کلام آخر

ما چالش‌های اختلالات اضطرابی را بررسی کردیم؛ و حالا تأثیر این اختلالات بر افکار، احساسات و رفتارهایمان و حتی بدنمان را، درک می‌کنیم. با وجود اینکه اضطراب می‌تواند طاقت فرسا باشد، مهم است که به یاد داشته باشید؛ که درمان در دسترس است و ما قادر به سازش و رشد هستیم.

پس با تشخیص و درمان به موقع، حمایت اطرافیان، درک محرک‌های خود و اجرای استراتژی‌های مقابله‌ای مؤثر، می‌توانیم اختلال اضطراب را کنترل کنیم و زندگی خود را پس بگیریم.

سوالات متداول

1- اختلال اضطرابی چیست؟

اختلالات اضطرابی، وضعیت‌هایی هستند که با اضطراب و نگرانی شدید و مداوم روبرو می‌شوند. این اختلالات می‌توانند تأثیرات مختلفی بر سلامت روانی و جسمی افراد بگذارند.

2- علائم اختلالات اضطرابی چیست؟

علائم اختلالات اضطرابی، شامل ترس نامعقول، نگرانی مداوم، بی‌اختیاری عضلات، بی‌قراری، مشکلات خواب و ترکیبی از علائم جسمی و روانی می‌باشد.

3- چه راهکارهایی برای درمان اختلالات اضطرابی وجود دارد؟

اختلال اضطرابی راه های درمان متفاوتی دارد؛ که مهم ترین آنها عبارتند از:

• مشاوره روانشناختی (تراپی): تراپی، به ویژه تراپی معرفی و رفتاری، می‌تواند به شناخت و مدیریت اضطراب کمک کند.
• داروها: برخی داروها مانند آنتی‌دپرسانت‌ها و آنتی‌اضطرابی‌ها در کنترل علائم اختلالات اضطرابی مؤثر هستند.
• تغییرات در سبک زندگی: مدیریت استرس، تغذیه مناسب، و تمرین منظم می‌توانند به کاهش اضطراب کمک کنند.

4- آیا اختلالات اضطرابی قابل درمان هستند؟

بله، اختلالات اضطرابی قابل درمان هستند. با مشاوره حرفه‌ای و در صورت نیاز، مصرف داروها، بسیاری از افراد بهبود قابل ملاحظه‌ای تجربه کرده؛ و به سلامت روانی بهتری دست پیدا می‌کنند. توجه داشته باشید که درمان اختلالات اضطرابی نیاز به زمان دارد.

5- چگونه می‌توانم به کسی کمک کنم که با اختلال اضطرابی دست و پنجه نرم کنیم؟

• فهمیدن و پذیرفتن وضعیت اهمیت دارد.
• حمایت از شخص برای مراجعه به متخصصین معالجه و درمانگرها.
• ارائه حمایت عاطفی و شناخته شدن نیازهای آن فرد.
• مشارکت در فعالیت‌های تحریکی و آرام‌بخش که به کاهش اضطراب فرد کمک می‌کنند.

6- چگونه می‌توان از اضطراب پیشگیری کرد؟

برخی از راه‌های پیشگیری از اضطراب شامل مدیریت استرس، تمرین منظم، تغذیه سالم، و نوشیدن مقدار کافی آب است. همچنین، شناخت علائم اضطراب و یادگیری تکنیک‌های مدیریت اضطراب نیز به کاهش اثرات اضطراب کمک می‌کند.

7.چند نوع اختلالات اضطرابی وجود دارد؟

انواع اختلالات اضطرابی شامل اختلال اضطراب عمومی، اختلال وسواسی-اجباری، اختلال پانیک، اختلال اضطراب اجتماعی و اختلال اضطراب پس از حادثه (PTSD) می‌شوند. هر نوع اختلال اضطرابی ویژگی‌ها و علائم خاص خود را دارد.